CPB Documents - Antérieurs à 2005

2004

n° 74, December 2004

Eenheid of verscheidenheid in de onderzoeksagenda's? Over de bèta-gerichte R&D-specialisatiepatronen van wetenschap en bedrijven in Nederland
RENSMAN Marieke

The so-called knowledge paradox (excellent scientific research but a low degree of utilisation by business firms) is one of the most important issues of debate in Dutch science and innovation policy. A good interaction between science and business may increase the innovation capacity of the economy. However, if science and business are active in quite different research areas, then the opportunity for science-industry interaction is limited in any case. The current report describes R&D activity in bèta-oriented technology areas by business firms, universities and research institutions in the Netherlands. The empirical study shows that R&D-specialisation patterns of the business sector and the (semi-)public knowledge institutions do differ substantially. Similar differences have been found in other countries. At least three considerations are involved in the assessment of these empirical findings: opportunity for public-private interaction in R&D, knowledge development to the benefit of public tasks, and differences between technology areas in the size of external effects of knowledge. Whether the current scientific research agenda is justified from a social point of view or needs adjustment, cannot be assessed right away with these considerations.

(texte du n° 74)

n° 73, December 2004

Better safe than sorry? Reliability policy in network industries.

SHESTALOVA Victoria, MULDER Machiel, CANOY Marcel

This report develops a roadmap for reliability policy in network industries. Based on economic theory, we analyse the relationship between reliability and various types of government policy: privatisation, liberalisation, regulation, unbundling, and 'commitment policy'. We let government policy depend on (1) the feasibility of competition between networks, (2) contractibility of reliability, and (3) the relation between profit maximisation and public interests. We test this roadmap on the basis of the empirical literature and case studies on electricity, natural gas, drinking water, wastewater, and railways.

(texte du n°73)

n° 72, November 2004

Four scenarios for the development of government and health care in the long run

Frits Bos, Rudy Douven, Esther Mot

This study presents four long-term scenarios for the government and the health care sector in the Netherlands. In the two scenarios that stress the importance of collective provisions (Regional Communities and Strong Europe), the share of government production (public administration, defense and subsidised education) will increase from 10.5% of GDP in 2001 to about 12% in 2040. In the other two scenarios (Transatlantic Market and Global Economy), the government sector will decrease in size to 8% of GDP in 2040.

Due to higher growth rates of GDP per capita, the growth of government services per capita is only marginally smaller than in the more collective scenarios. Health care expenditures as a percentage of GDP will increase in all scenarios from 8.7% in 2001 to between 13.3% and 14.6% in 2040. In all scenarios ageing and progress in medical technology are major driving factors of the growth in health expenditures. Keywords: Long run, scenarios, government, health care, productivity, ageing

(texte du n° 72)

n° 71, November 2004

Labour supply in the long-term scenarios for the Netherlands

Hans Roodenburg et Daniël van Vuuren

This publication presents the main features of labour supply in four long term scenarios for the Netherlands. The demographic framework was taken from an accompanying study by Statistics Netherlands and RIVM. This study provides divergent pictures on the potential labour force in the decades to come. Given varying assumptions on socio-cultural trends and policy changes, projections of labour force participation in the different scenarios have been drawn up. The combination of potential labour force and participation has resulted in labour supply up till 2040 in the four scenarios. Demographic changes appear to have a negative effect on labour supply in three out of four scenarios, while increasing participation makes a positive contribution in all scenarios. On balance, in three scenarios, future labour supply will increase, though much slower than over the past decades.

(texte du n° 71)

n° 70, October 2004

n° 69, October 2004

The free movement of services within the EU

Henk Kox, Arjan Lejour and Raymond Montizaan

Intra-European trade in services is hampered by national regulatory differences for service markets. The European Commission has proposed a new directive to overcome these regulatory barriers. This document assesses the effects of this new directive on trade and investment in services. We have developed an index for bilateral heterogeneity in product-market regulation, and apply it to the OECD Regulation Database. We show that the heterogeneity in regulation hampers bilateral service trade in the EU, and also bilateral direct investment. We investigate how the proposed EU directive could lower the intra-EU heterogeneity in product market regulation for services, and what effect this would have on bilateral trade and investment in the Internal Market for services. We find that commercial services trade in the EU might increase by 15-30%, while the foreign direct investment stock in services might rise by 20-35%.

(texte du n° 69: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/69/doc69.pdf)

n° 68, October 2004

Economic consequences of the purchase of corvettes: welfare-economic analysis

Bert Minne

This paper analyses the welfare-economic consequences of the purchase of four corvettes starting in 2006 compared to a decision of a possible purchase of naval vessels in 2015. The costs of the purchase of the corvettes appear to be greater than the benefits related to (the delay of) avoidance of once-only adjustment costs due to a loss of jobs. The costs consist of government support in the form of the option value, pre-finance and the guarantee to purchase from the Dutch naval shipbuilding cluster. Policy makers should weigh the welfare-economic benefits of delaying a decision after 2015 against the value of possibly less fighting power during 2006-2015 and the loss of national identity, because the Netherlands cannot proudly present itself with a fleet of its own design and make. Finally, it is likely to require government support repeatedly in the future saving the naval shipbuilding cluster in the Netherlands.

(texte du n° 68: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/64/doc64.pdf)

n° 67, October 2004

Towards a shockproof retirement system: an investigation of a few policy options in the field of retirement

Ed Westerhout, Martijn van de Ven, Casper van Ewijk en Nick Draper

The worsening of the financial position of pension funds makes a thorough analysis useful. The coming ageing of the population is a second reason for an analysis of the scheme of supplementary pensions. This document provides this analysis. It pays attention to economic, fiscal and welfare effects of several pension reforms.

(texte du n° 67: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/67/doc67.pdf)

n° 66, October 2004

Gas exploration and production at the Dutch Continental Shelf: an assessment of the "Depreciation at Will"

Mulder M., ten Cate A., Aouragh A., Gorter J.

(texte du n° 66: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/66/doc66.pdf)

n° 65, September 2004

Economische toets op de Nota Mobiliteit
P. Besseling - W. Groot - A. Verrips

During the next decades road traffic continues to grow and traveling times tend to take longer. Road investment (as announced in the White Paper on Mobility of the Netherlands Ministry of Transport, Public Works and Water Management) seems to have high social benefits with roughly a 10% return on investment. But in some densely populated areas, due to high costs of implementing investments in infrastructure, social benefits turn out to be significantly lower. In these areas a congestion tax aimed at reducing congestion has greater welfare effects. From an economic point of view a congestion tax is also preferred compared with a more general kilometer charge.

According to the White Paper, the maintenance of infrastructures will require relatively large amounts of money during the years 2011-2020. Unfortunately, the limited information available precludes a thorough assessment of the financial claims. One might question the continued operation of less used railway tracks and waterways. Besides this, standards for maintenance could be differentiated according to their use. Finally, a further professionalisation of the planning of maintenance works can contribute to raise the efficiency.

(texte du n° 65: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/65/doc65.pdf)

n° 64, September 2004

How much does a 30% emission reduction cost? Macroeconomic effects of post-Kyoto climate policy in 2020
J. Bollen - T. Manders - P. Veenendaal

This study analyses the macroeconomic impacts of a climate policy that aims to reduce emissions of greenhouse gases by industrialised nations to 30% below the 1990 level. Such an effort is consistent with the European Union's policy target to limit the increase of the average world temperature to 2°C above pre-industrial levels. The economic consequences of such a climate policy may vary widely. In 2020, the economic loss to the Netherlands of such a strategy is assessed as 0.8% of national income, provided that all countries implement the climate policy and that efficient international emissions markets are in place. However, if the developing countries do not join the abatement coalition, and only industrialised nations are engaged in climate policy, the costs to the Netherlands may rise to 4.8% of national income. The costs also depend on economic growth in the underlying scenario. In a scenario with a global abatement coalition and moderate economic growth, these costs will amount to 0.2% of the national income.

(texte du n° 64: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/64/doc64.pdf)

n° 63, August 2004

Goed aanbesteed is het halve werk. Een economische analyse van de aanbesteding vam reïntegratie
Pierre Koning en Sander Onderstal

Drie jaar geleden is het startschot gegeven aan de markt voor reïntergratiedienste. Sindsdien zijn UWV en gemeeten verantwoordelijk vooor de aanbesteding van reïntegratietrajecten voor cliënten in de WW en WAO, respectivlijk de bijstand. Deze relatif nieuwe rol - als aanbestending van reïnttegratie? Wat is de optimalew wijze van aanbesteding van reïntegratie di volgt uit de economische theorie? Wijkt de huidige wijze van aanbestanding van UWV en gemeeten hiervan af en geeft dit aanleiding tot het doorvoeren van verbeteringen? Dit rapport gaat nader in op deze vragen.

(texte du n° 63: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/63/doc63.pdf)

n° 62, August 2004

Contra expertise op AWT-advies 'De prijs van succes'
B. Minne - M. Cornet - D. Webbink

De Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) heeft een advies over 'matching' uitgebracht. 'Matching' is de bijdrage van kennisinstellingen uit de eigen financiële middelen om door derden gesubsidieerd onderzoek uit te voeren. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) heeft het CPB gevraagd om een contra-expertise uit te voeren op het AWT-advies en daarbij het onderliggende rapport van Ernst&Young te betrekken. Dit rapport is de contra-expertise.

(texte du n° 62: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/62/doc62.pdf )

n° 61, July 2004

Private bijdragen voor hoger onderwijs; profiteren van het profijtbeginsel
E. Canton - D. Webbink - M. Belot

In het beleidsdebat is veel aandacht voor verhoging van de private bijdrage in het hoger onderwijs in combinatie met hervorming van de studiefinanciering. Deze ingrijpende veranderingen vereisen inzicht in het rendement van hoger onderwijs voor de deelnemers, en in de effecten van leningen op het gedrag van studenten. Recent CPB onderzoek maakt gebruik van natuurlijke experimenten ter beantwoording van deze vragen. Dit empirisch onderzoek wijst op een privaat rendement van hoger onderwijs van ongeveer 7 tot 9 %. Voor wat betreft de studiekeuze lijkt de invoering van de prestatiebeurs geleid te hebben tot een kleine verschuiving van WO naar HBO, in de orde van grootte van 2%. Studenten met prestatiebeurs vallen minder snel uit en halen 5% meer vakken dan studenten in het oude regime. Dit document rapporteert de belangrijkste bevindingen voor beleidsmakers.

(texte du n° 61: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/61/doc61.pdf )

n° 60, June 2004

Capacity to spare? A cost-benefit approach to optimal spare capacity in electricity production
M. Lijesen - B. Vollaard

The Dutch government considers to contract spare capacity as a safety net to prevent blackouts. The study tries to answer the question on the optimal size of the safety net, using a social cost-benefit approach.

The outcomes of this study suggest that the electricity market will not generate sufficient capacity to reach the social optimum. The optimum may be reached by contracting an additional 450 to 1,220 MW of spare capacity. The bandwidth reflects uncertainty about the expected level of competitiveness in the market. At this level, 9,000 to 16,000 MWh per year will remain unserved. This is two to three times the current amount, or 0.02 percent of annual demand. It is possible to complement spare capacity contracts with other instruments that guarantee security of supply, such as extensions of import capacity.

(texte du n° 60: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/60/doc60.pdf )

n° 59, April 2004

Can labour market institutions explain unemployment rates in new EU member states?
S. Ederveen - L. Thissen

This study poses the question whether labour market institutions can explain unemployment rates in the ten new European Union member states. In five out of ten new member states, unemployment rates lie above average unemployment in the fifteen existing members of the European Union (EU-15). The study finds labour market institutions in the acceding countries are less rigid then in the EU-15. Moreover, labour market institutions explain only a minor part of unemployment in the new EU member states. This does not mean that these countries have no labour market problems. Just as in the EU-15, a great deal of heterogeneity exists between the acceding countries. In some of them, labour market reforms could prove a key issue in improving employment performance. The main worry is poor labour market performance in Poland and the Slovak Republic, where unemployment has risen to almost 20%. The main reasons for this growth are (i) postponed restructuring in combination with tight monetary policy; (ii) poor governance; and (iii) an increasing labour force.

(texte du n° 59: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/59/doc59.pdf )

n° 58, April , 2004

Incentives for technology transfer institutes
M.F. Cornet - J. van de Ven

Dit rapport onderzoekt hoe intermediaire kennisinstellingen te prikkelen hun overheids-financiering effectief om te zetten in maatschappelijke meerwaarde. Vier van zulke instellingen zijn onderwerp van case studie: TNO, DLO, Fraunhofer (Duitsland) en VTT (Finland). Overheidsfinanciering is legitiem: private partijen hebben onvoldoende prikkels om te investeren in kennisabsorptie en om coördinatieproblemen tussen kennisvraag en kennisaanbod op te lossen. Momenteel is de overheidsfinanciering niet afhankelijk van een duidelijk gespecificeerde prestatie-indicator. Dit kan ineffectiviteit en inefficiëntie in de hand werken. We stellen een indicator voor - relevante omzet uit contractonderzoek - die een goede maat lijkt voor de maatschappelijke meerwaarde die van een intermediaire kennisinstelling verwacht wordt. Het woord 'relevant' verwijst naar de volgende voorwaarde: tot de prestatie-indicator behoort alleen de omzet uit contractonderzoek dat voortbouwt op een kennisvoorraad die -volgens een onafhankelijke visitatiecommissie - niet door private kennisintermediairs is of zou zijn opgebouwd. We presenteren een beleidsoptie die de overheidsfinanciering afhankelijk maakt van deze indicator. We vergelijken deze beleidsoptie met aansturing op een throughput indicator, en met aansturing via impliciete prikkels waaronder het reputatiemechanisme.

(texte du n° 58: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/58/doc58.pdf )

n° 57, April , 2004

Second opinion KKBA's 'Verstedelijkingsalternatieven Randstad' en 'Corridor'
A. Verrips - P. Besseling - W. Groot

Het CPB heeft een second opinion gemaakt met betrekking tot twee KKBA'S die zijn uitgevoerd door Ecorys-NEI. De KKBA's analyseren vier verstedelijkingsvarianten in samenhang met infrastructuur in de Randstad. De KKBA 'Verstedelijking' analyseert vier varianten voor de bouw van 124.000 woningen in de Randstad voor de komende 30 jaar. De KKBA 'Corridor' analyseert verschillende infrastructuurpakketten voor twee van die verstedelijkingsalternatieven.
De KKBA 'Verstedelijking' geeft een plausibel beeld van de te verwachten woonbaten. Bij de mobiliteitseffecten wordt op hoofdlijnen geen betrouwbaar beeld gegeven. Deze effecten zijn bovendien groot in relatie tot de totale KKBA-resultaten. De KKBA Verstedelijking als geheel geeft daarom geen betrouwbaar beeld van de te verwachten welvaartseffecten die de verschillende varianten opleveren. Voor de KKBA 'Corridor' is het beeld zeer ongunstig. De vervoersanalyse die hieraan ten grondslag ligt geeft contra-intuïtieve resultaten te zien, waarbij investeringen in infrastructuur tot meer in plaats van minder congestie leiden. Deze KKBA biedt geen relevante informatie voor besluitvorming.

(texte du n° 57: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/57/doc57.pdf )

n° 56, March , 2004

Assessing the economic implications of Turkish accession to the EU
A.M. Lejour, R.A. de Mooij and C.H. Capel

Dit document onderzoekt de economische gevolgen van de mogelijke toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Drie aspecten van het Turkse EU-lidmaatschap staan centraal: (i) toetreding tot de Europese interne markt; (ii) hervorming van Turkse instituties als gevolg van het EU- lidmaatschap; en (iii) migratie door het vrij verkeer van Turkse werknemers. Uit de analyse blijkt dat de economische effecten voor EU-landen klein zijn, maar positief. De voordelen worden veroorzaakt door goedkopere importen en extra export-mogelijkheden voor Europese bedrijven. De Nederlandse exporten stijgen met 20% (550 miljoen euro). De economische voordelen voor Turkije zijn aanzienlijk groter. De consumptie per hoofd van de bevolking kan met 4% toenemen als gevolg van de toetreding tot de interne markt en het vrije werknemersverkeer. Indien Turkije erin slaagt haar eigen instituties te hervormen in reactie op het EU-lidmaatschap, zijn de economische effecten voor Turkije aanzienlijk groter. Volgens onze schattingen kan de Turkse consumptie per hoofd van de bevolking mogelijk met zo'n 9% extra toenemen. Hiervan profiteert ook de rest van Europa: de Nederlandse export naar Turkije zou met 1,8 miljard euro kunnen toenemen en het inkomen met 500 miljoen euro

(texte du n° 56: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/56/doc56.pdf )

n° 55, March 2004

De Nederlandse ICT-industrie en multinationals; de relatie tussen prestaties en competenties
B. Minne - H.P. van der Wiel

Dit rapport analyseert de relatie tussen prestaties en competenties van de Nederlandse informatie- en communicatietechnologie (ICT) industrie. Op basis van CBS-cijfers lijken de prestaties en competenties van deze bedrijfstak met elkaar in strijd in de jaren negentig, De omzet- en productiviteitsgroei blijven internationaal achter en ze maakt weinig gespecialiseerde ICT-producten. Daartegenover staan echter goede competenties. Nederland beschikt over veel ICT-kennis, hoog opgeleid personeel en een aantal hoofdkwartieren en toonaangevende onderzoekscentra zijn hier gevestigd.

Een reden voor het verschil tussen prestaties en competenties is dat het werk aan onderzoek en ontwikkeling (R&D) en het management van Nederlandse multinationals voornamelijk leiden tot productiviteitsgroei in het buitenland. De huidige statistieken zijn gericht op het beschrijven van de nationale economie waardoor de prestaties van multinationals niet volledig in kaart worden gebracht. Wordt dat wel gedaan dan zou de Nederlandse ICT-industrie internationaal beter voor de dag komen.

(texte du n° 55: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/55/doc55.pdf )

n° 54, March 2004

Momentopname van de AWBZ: een analyse van de sterke en zwakke punten
R. Douven - E. Mot - K. Folmer

Dit rapport geeft een analyse van de werking van de onlangs gemoderniseerde Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Omdat de regelgeving en de gedachtevorming sterk in beweging is, betreft het een momentopname. Er wordt een beschrijving gegeven van de gemoderniseerde AWBZ. Voor de verschillende betrokken partijen wordt bekeken welke prikkels ze ondervinden. Vervolgens wordt geanalyseerd in hoeverre die prikkels voldoende zijn om de doelstellingen van het beleid te bereiken. Door de modernisering is de AWBZ meer vraaggericht geworden en heeft de doelmatigheid een impuls gekregen. Echter, de beheersbaarheid van de groei van de macrokosten is verslechterd en de prikkels voor doelmatigheid en kwaliteit schieten op een aantal punten nog tekort. Op grond van deze analyse worden mogelijke oplossingsrichtingen aangestipt. Een volledige analyse van voor- en nadelen van de oplossingsrichtingen vergt vervolgonderzoek.

(texte du n° 54: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/54/doc54.pdf )

n° 53, February 2004

Afschaffen of niet? Analyse van fiscale verhaalsrechten bij faillissementen
P. de Bas - M. Canoy - N. van der Lijn

Fiscale verhaalsrechten geven de Belastingdienst een bevoorrechte positie ten opzichte van concurrente crediteuren. Er zijn voor- en nadelen verbonden aan het afschaffen van de verhaalsrechten. Een voordeel is onder meer dat verspillende ontwijkingconstructies kunnen worden verhinderd. Een nadeel is dat belasting- en premie inkomsten verloren gaan. Afschaffen betekent ook dat bedrijven minder lang zullen doormodderen. De koek wordt daarmee groter, maar het effect is niet te kwantificeren. Het vermijden van verspillende ontwijkingconstructies vergroot de koek ook. Deze welvaartwinsten zijn te realiseren door het bodem(voor)recht af te schaffen voor grote ondernemingen en voor kleine ondernemingen te behouden. Er zijn ook verdelingseffecten van het afschaffen van verhaalsrechten. Indien het niet wenselijk geacht wordt om belastinginkomsten te derven, zijn er nog alternatieve opties. Zo kan de Belastingdienst worden aangemoedigd strenger in te vorderen bij grote ondernemingen.

(texte du n° 53: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/53/doc53.pdf )

n° 52, February 2004

Increasing the reliability of electricity production
M. Lijesen

Dit rapport geeft een analyse van drie instrumenten gericht op het vergroten van de betrouwbaarheid van de elektriciteitsproductie. Bij een systeem van capaciteitsmarkten stelt de netbeheerder de eis dat handelaren de capaciteit voor hun piekvraag plus een vooraf bepaald niveau van reservecapaciteit contracteren. De gecontracteerde capaciteit is verhandelbaar op een secundaire markt. In een systeem van reservecontracten contracteert de netbeheerder de reservecapaciteit rechtstreeks bij de producenten en houdt deze achter de hand om in te zetten in geval van nood. Capaciteitsbetalingen zijn een subsidie op kapitaalkosten, bedoeld om producenten te prikkelen om meer capaciteit te bouwen.

;Deze maatregelen zijn inefficiënt om prijspieken te voorkomen, omdat de kosten van prijspieken in termen van welvaart lager zijn dan de kosten van de beleidsopties, tenzij de pieken in een onwaarschijnlijk hoge frequentie optreden. Capaciteitsbetalingen zijn niet in staat om black-outs te voorkomen, omdat ze onvoldoende reservecapaciteit genereren. Capaciteitsmarkten en reservecontracten zijn wel in staat om black-outs te voorkomen, maar tegen hoge kosten. Zelfs als er iedere vijf jaar een black-out van de hele Randstad zou optreden, zou het goedkoper zijn om de kosten ervan te accepteren dan om de black-out te voorkomen met een van deze instrumenten.

(texte du n° 52: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/52/doc52.pdf )

n° 51, February 2004

Een nieuwe WTO-ronde voor diensten. Mogelijke gevolgen voor Nederland
H. Kox - A. Lejour

Liberalisering van de internationale handel in diensten is een belangrijk onderwerp van de WTO-onderhandelingen. Een nieuwe General Agreement on Trade in Services (GATS) kan van groot belang zijn voor de Nederlandse economie. De studie leidt af welk onderhandelingsresultaat in 2005 waarschijnlijk maximaal haalbaar is door de onderhandelingsvoorstellen te vergelijken. Vervolgens wordt door middel van scenarioanalyse en modelsimulaties onderzocht wat dit onderhandelingsresultaat voor de Nederlandse economie kan betekenen. De bevinding is dat de effecten van de huidige GATS-onderhandelingsronde voor Nederland bescheiden zullen zijn: een kleine stijging van dienstenimport en export en een lichte daling van dienstenprijzen. Verder verwachten we een toename van de directe buitenlandse investeringen, deels ten koste van de grensoverschrijdende handel in diensten. Andere studies wijzen erop dat Nederland veel baat kan hebben bij verdere liberalisering van de mondiale dienstenhandel na 2005. De studie geeft een analysekader voor verdere liberalisatie van de handel in diensten.

(texte du n° 51: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/51/doc51.pdf )

n° 50, February 2004

Gelijke beschikbaarheid, ongelijke handhaving?
Een onderzoek naar de consequenties van de regionale verdeling van het politiebudget
B.Vollaard

In dit onderzoek analyseren we de invloed van de verdeling van het politiebudget op verschillen in prestaties van de regiokorpsen. Dit onderzoek toont de consequenties van gemaakte keuzen en verheldert de afwegingen waar de overheid nu voor staat. Een analyse van het beleid van de laatste tien jaar laat zien dat een afruil bestaat tussen gelijkheid in het niveau van handhaving en gelijkheid in beschikbaarheid van de politie. De oorzaak hiervan ligt in het feit dat landelijke korpsen een soortgelijk deel van hun capaciteit aanwenden voor de opsporing van misdrijven als stedelijke korpsen. Gegeven het streven naar gelijkheid in beschikbaarheid en bereikbaarheid ontvangen landelijke regio's relatief veel middelen gegeven hun niveau van criminaliteit. Snel reageren en aanspreekbaar zijn in landelijke gebieden is immers relatief kostbaar vanwege de verspreid wonende bevolking. Als gevolg van deze budgetverdeling tussen en binnen de korpsen kunnen landelijke regio's in vergelijking met stedelijke regio's even goed presteren op het gebied van beschikbaarheid en tegelijkertijd hogere ophelderingspercentages realiseren. Met meer flexibiliteit in de capaciteitsverdeling binnen de korpsen ontstaat de mogelijkheid een grotere gelijkheid in handhaving te realiseren zonder een grotere ongelijkheid in beschikbaarheid. Dat zou bereikt kunnen worden door een verschuiving van opsporingscapaciteit van regio's met veel middelen bij gegeven criminaliteit naar regio's met weinig middelen bij gegeven criminaliteit.

(texte du n° 50: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/49/doc49.pdf )

n° 49, January 2004

Prestatieprikkels in het Nederlandse onderwijs. Wat kunnen we leren van recente buitenlandse ervaringen?
E. Canton - D. Webbink

In dit rapport staan de prestaties van het Nederlandse onderwijs centraal. Wat zijn de knelpunten, en hoe kunnen deze worden aangepakt? Prestatieprikkels kunnen een belangrijk instrument zijn om doelen te bereiken. Verschillende landen experimenteren de laatste jaren met prestatieprikkels voor onderwijsinstellingen en docenten. Nederland is op dit punt terughoudend. Is dit terecht? Wat kunnen we leren van buitenlandse ervaringen?

Het doel van de studie is om na te gaan in hoeverre het gebruik van prestatieprikkels de resultaten van het onderwijs kan verbeteren. Daarvoor wordt allereerst bekeken welke prikkels er bestaan in het Nederlandse onderwijs. We maken daarbij onderscheid tussen prikkels verbonden aan de bekostiging van instellingen, aan het systeem van publieke verantwoording, en aan de beloning van docenten. De overheid kan instellingen direct prikkelen via de bekostiging, bijvoorbeeld door de hoogte van de bekostiging afhankelijk te maken van het aantal afgestudeerden. Accountability, publieke verantwoording van onderwijsinstellingen, impliceert een meer indirecte prikkel, voortkomend uit het keuzegedrag van leerlingen en ouders ('stemmen met de voeten'). Tenslotte kunnen prikkels worden ingebouwd in de beloning van docenten, bijvoorbeeld door middel van individuele prestatiebeloning.

Het toepassen van prestatieprikkels vereist meting van prestaties. In het onderwijs is het vaststellen van de prestaties van instellingen en docenten niet eenvoudig, omdat leerlingen niet alleen op school leren maar ook daarbuiten. Het 'productieproces' in het onderwijs wijkt daarmee af van dat in de meeste economische sectoren. Een geschikte prestatie-indicator meet de bijdrage van de school/docent aan de leerprestaties van studenten, en is moeilijk te manipuleren.

Het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Israël experimenteren de laatste jaren met verschillende beloningsvormen voor docenten en scholen. Deze ervaringen hebben laten zien dat prikkels werken, maar ook dat you get what you pay for. Verder blijkt dat manipulatie van de prestatie-indicatoren op de loer ligt. Wat kunnen we hiervan leren, uitgaande van de Nederlandse situatie en de mogelijkheden van het meten van prestaties van instellingen en docenten?

Een intensiever gebruik van prestatiebekostiging in Nederland lijkt zinvol, maar niet zonder risico's. De prioriteit kan worden gelegd bij het voorkomen van voortijdig schoolverlaten in de BVE-sector (beroepsonderwijs en volwasseneneducatie). Dit wordt immers door velen gezien als het grootste knelpunt in het beroepsonderwijs. De huidige bekostiging voor het BVE is deels al afhankelijk van het aantal geslaagden. Het bonussysteem zou dan kunnen aangrijpen op het percentage uitvallers vergeleken met dat bij andere instellingen, rekeninghoudend met verschillen in achtergrondkenmerken van leerlingen.

Ranglijsten op basis van prestaties van scholen kunnen een krachtige prikkel geven voor verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Recente studies laten echter zien dat ranglijsten onbetrouwbaar zijn, zelfs als zij geconstrueerd zijn op basis van 'state of the art' technieken. Accountability behelst meer dan ranglijsten. Het publiek informeren over de resultaten op scholen, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt via de kwaliteitskaarten, geeft een prikkel aan scholen om zich in te spannen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. In de huidige Nederlandse context is er nog de nodige winst te halen bij de informatievoorziening over de resultaten op scholen en onderwijsinstellingen. Voor instellingen in de BVE-sector en het hoger onderwijs bestaan (nog) geen kwaliteitskaarten. Het ontwikkelen van een kwaliteitskaart of vergelijkbaar instrument voor deze sectoren van het onderwijs kan de accountability-prikkels versterken.

Over de effecten van individuele prestatiebeloning in het onderwijs is tot dusver weinig bekend. Het experiment dat in Israël is uitgevoerd laat overtuigend zien dat de prestaties van leerlingen verbeteren. Dit suggereert dat toepassing van individuele prestatiebeloning in Nederland veelbelovend kan zijn. Binnen de huidige beleidscontext, die gericht is op het versterken van de autonomie van instellingen, is het echter aan het management van scholen om te beslissen over het toepassen van individuele prestatiebeloning.

(texte du n° 49: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/49/doc49.pdf )

n° 48, January 2004

Lerend beleid: het versterken van beleid door experimenteren en evalueren

De effecten van beleid zijn vaak niet bekend. Dit geldt zowel voor al lang lopend beleid als voor nieuw beleid. De kosten van het uitvoeren en continueren van ineffectief beleid kunnen zeer hoog zijn. Experimenten kunnen overtuigend bewijs leveren over de effecten van beleid. De baten van experimenten kunnen daarom zeer hoog zijn. De mogelijkheden om kennis te vergaren met behulp van beleidsexperimenten worden in Nederland nog weinig benut.

Twee typen experimenten worden onderscheiden: gecontroleerde en natuurlijke experimenten. Bij een gecontroleerd experiment creëert een onderzoeker door toeval een experimentele groep en een controlegroep. De experimentele groep ondergaat een bepaalde interventie; de controlegroep ondergaat die interventie niet. Het verschil in resultaten tussen beide groepen kan alleen worden toegeschreven aan de interventie. Bij een natuurlijk experiment wordt de experimentele en de controlegroep gevormd door een toevallige situatie in de werkelijkheid, bijvoorbeeld door elementen uit regelgeving of populatieveranderingen.

Gecontroleerde experimenten stuiten in Nederland vaak op ethische bezwaren, voortkomend uit de ongelijke behandeling van personen. Daar staat tegenover dat alle toekomstige generaties kunnen profiteren van de kennis verworven in een gecontroleerd experiment. Het alternatief 'niet experimenteren' draagt het risico in zich dat ineffectief of zelfs schadelijk beleid wordt voortgezet. Gecontroleerde experimenten zijn al lange tijd bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen gebruikelijk. Gecontroleerde experimenten kunnen op veel terreinen worden toegepast. Ze kunnen vooral voordelen opleveren bij 'slepende kwesties': dit zijn beleidsissues waar al lange tijd discussie bestaat over de effecten van beleidsinstrumenten. Voorbeelden hiervan zijn: financiële prikkels ter bevordering van de deelname aan technische studies, prikkels voor de reïntegratie van werklozen, R&D-subsidies of regels rond marktwerking en innovatie.

Natuurlijke experimenten zijn een relatief goedkope bron van kennis over de effecten van beleid. Bijkomend voordeel is dat de resultaten beschikbaar komen op relatief korte termijn. Natuurlijke experimenten komen echter voort uit toevallige omstandigheden die zich niet op alle terreinen voordoen.

De vormgeving van beleid kan een eerste stap zijn voor de evaluatie van beleid. Tot dusver blijven verschillende mogelijkheden onbenut. In de eerste plaats zou meer gebruik gemaakt kunnen worden van het aselect toekennen van subsidies, bijvoorbeeld in situaties waarin de vraag naar subsidies groter is dan het budget. Door subsidies aselect toe te kennen wordt een experimentele en een controlegroep gevormd als basis voor een toekomstige evaluatie. Een andere mogelijkheid is het bewust inbouwen van discontinuïteiten in subsidieregelingen. In Nederland is bijvoorbeeld de afgelopen jaren extra geld voor personeel en computers toegekend aan scholen met minstens 70 % achterstandsleerlingen. Scholen net beneden deze grens kregen geen extra subsidie. Een dergelijke knip in de regeling maakt een evaluatie mogelijk. Door scholen net rond de knip te vergelijken wordt een echt experiment nagebootst. Door vaker in regelingen zulke discontinuïteiten in te bouwen ontstaan mogelijkheden om de effecten van beleid vast te stellen.

In Nederland worden regelmatig 'pilots' uitgevoerd. 'Pilots' hebben meestal geen controlegroep en verschillen daarmee van beleidsexperimenten. Het ontbreken van een controlegroep maakt het ook lastig om de effecten vast te stellen. Door bij 'pilots' systematisch aandacht te besteden aan het zoeken naar een aselecte controlegroep kan meer overtuigende 'evidence' worden verkregen.

(texte du n° 48: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/48/doc48.pdf )

n° 47, January 2004

Zekerheid in het geding
Analyse van het Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen

Toezicht op pensioenfondsen is nodig om de rechten van gepensioneerden te beschermen, afwenteling op toekomstige generaties te voorkomen, en om verstorende effecten op de economie te beperken. Deze notitie richt zich op twee toetsen die zijn voorgesteld in het nieuwe toetsingskader voor pensioenfondsen, de minimumtoets en de solvabiliteitstoets. Het toetsingskader is bepalend voor de voorwaarden waarbinnen sociale partners het pensioencontract kunnen vaststellen. Het toezicht op pensioenfondsen kan via deze randvoorwaarden bijdragen aan het robuuster maken van het huidige pensioenstelsel. Bij de invulling van het toetsingskader is het van belang om rekening te houden met het krimpende draagvlak voor risico's. Door de rijping van pensioenfondsen, vergrijzing van de bevolking en toenemende mobiliteit op de arbeidsmarkt nemen de mogelijkheden om schokken op te vangen via premieverhogingen af. Het pensioenstelsel kan robuuster worden gemaakt door herziening van het (impliciete) risicocontract en/of een prudenter beleid bij het nemen van risico's. Door meer risico's te leggen bij de huidige deelnemers (via het flexibiler maken van de pensioenaanspraken) kan de volatiliteit van de premies worden beperkt. Daardoor nemen ook de risico's voor de continuïteit van de pensioenfondsen af.

(texte du n° 47: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/47/doc47.pdf )

n° 46, January 2004

Raport AIECE Working Group on Foreign Trade

This CPB document contains the half-yearly forecasts of the AIECE Working Group on Foreign Trade, of which CPB is a long-standing member. The AIECE is the Association of European Conjuncture Institutes, involved in surveying economic development and macroeconomic forecasting. The analysis in this report is partly based on forecasts provided by the AIECE member institutes with respect to their own country, whereas the Working Group provided forecasts for the non-European area. The trade report includes summarising tables with e.g. export market growth, calculated import prices and export prices of competitors, enabling the institutes to re-assess their own trade forecasts.

(texte du n° 46: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/46/doc46.pdf )

n° 45 , January 2004

Centrale doelen, decentrale uitvoerting
Over de do's and don'ts van prestatieprikkels voor semi-publieke instellingen

Beleid maken en beleid uitvoeren zijn twee kanten van dezelfde medaille. Vorig jaar is dit besef extra onder de aandacht gekomen door de invoering van de beleidsbegroting volgens de nieuwe stijl: Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording (VBTB). De VBTB schrijft voor dat bij de voorbereiding van beleid heldere doelstellingen, concrete uitvoeringsplannen en bijbehorende kosten in beeld worden gebracht. Dezelfde vragen komen terug bij de verantwoording van beleid. De VBTB sluit aan bij een nieuwe stijl van de uitvoering van publieke taken, waarbij de overheid en (semi-) publieke organisaties worden beoordeeld op de uitkomsten van beleid. Ook het nieuwe kabinet heeft aangegeven afgerekend te willen worden op prestaties. Logisch gevolg lijkt dat dit zich vertaalt in prestatieafspraken met semi-publieke instellingen. Maar hoever kan de overheid hierin gaan? Zijn prestaties van semi-publieke instellingen wel te vatten in indicatoren? Leiden prestatieprikkels tot ongewenste bijwerkingen, of zijn de mogelijkheden nu juist onderbenut?

Deze CPB-studie gaat nader in op deze vragen. Hiervoor is een breed perspectief gekozen: zes verschillende cases zijn uitgewerkt, te weten de uitvoering van de sociale zekerheid (UWV), de regionale politiekorpsen, TNO, het onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en medisch specialisten. Deze brede opzet geeft inzicht in de succes- en faalfactoren van prestatieprikkels. Tegelijkertijd biedt de studie zicht op een deel van de onderzoeksagenda van het CPB en zijn veel onderdelen gebaseerd op recent verschenen CPB-werk.

(texte du n° 45: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/45/doc45.pdf )

n° 44, December 2003

Kengetallen kosten-batenanalyse project 'Zuidas Amsterdam'

Het Ministerie van Verkeer & Waterstaat heeft het CPB verzocht een kosten-batenanalyse te maken van het project Zuidas. Dit project is één van de zogeheten Nieuwe Sleutelprojecten. Deze projecten zijn gericht op stedelijke ontwikkeling in stationsgebieden in de grote steden. Kosten-batenanalyse is een veelgebruikt instrument bij het beoordelen van investeringsprojecten. De voorliggende publicatie bevat de resultaten van een onderzoek op hoofdlijnen. Dit type onderzoek wordt ook wel aangeduid als een kengetallen kosten-batenanalyse. Alle mogelijke projecteffecten (directe en indirecte, externe en niet-externe) worden benoemd. Van het merendeel van de directe, niet-externe effecten zijn schattingen in geldeenheden gemaakt. De directe, externe effecten zijn evenals de indirecte effecten niet gekwantificeerd. De omvang van deze niet-gekwantificeerde effecten is naar verwachting zeer bescheiden. De maatschappelijke rentabiliteit van het Zuidas-project wordt vrijwel geheel bepaald door de directe, niet-externe projecteffecten.

(texte du n° 44: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/44/doc44.pdf )

n° 43, December 2003

Ageing and International Capital Flows

Het gevaar dat de opbrengsten van pensioensparen in de toekomst zullen tegenvallen, is niet denkbeeldig. Met het oog op toekomstige vergrijzing proberen alle ontwikkelde landen gelijktijdig meer te sparen voor pensioenen. Hierdoor kunnen goede beleggingsmogelijkheden uitgeput raken en kan het rendement op de besparingen onder druk komen te staan. Het is twijfelachtig of die spaargelden op grote schaal kunnen worden belegd in opkomende landen, waar de vergrijzing (nog) geen probleem is en nog goede beleggingsmogelijkheden zijn. Kapitaal is lang niet zo mobiel als vaak wordt gedacht. Bovendien zijn de besparingen in snel groeiende landen al vrij hoog, zodat deze landen niet om extra financieel kapitaal zitten te springen.

(texte du n° 43: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/43/doc43.pdf )

n° 42, December 2003

SAFE
A quarterly model of the Dutch economy for short-term analyses

SAFE is the name of a large-scale macro econometric quarterly model used by CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis in preparing short-term forecasts and analyses of the Dutch economy. This document gives a comprehensive description of the SAFE model. The description of the model's equations and results concerns the model version used since the preparation of the Macroeconomic Outlook 2003. In order to explain the working of the model, the results from a number of standard shocks and scenarios are presented.

(texte du n° 42: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/42/doc42.pdf )

n° 41, November 2003

Meer informatie verkrijgbaar bij
Henry van der Wiel, George van Leeuwen

In dit document analyseren we de Nederlandse productiviteitsprestaties op bedrijfsniveau. Specifiek wordt gekeken wat informatie- en communicatietechnologie (ICT) en innovaties afzonderlijk en in combinatie kunnen betekenen voor de productiviteit in Nederland. Al tijden gaat het niet echt goed met de ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit in Nederland. Zowel in historisch als in internationaal perspectief blijft de groei in delen van de economie achter. Op lange termijn wordt de economische groei bepaald door de toename van het arbeidsaanbod en de arbeidsproductiviteit. Gezien het teruglopend arbeidsaanbod in Nederland wordt de toekomstige (duurzame) economische groei dus meer afhankelijk van de arbeidsproductiviteitstoename (Don, 2001). Met het oog op de toekomst is verhoging van de arbeidsproductiviteit een belangrijke doelstelling van economisch beleid. ICT en innovatie kunnen middelen zijn om de productiviteit te verhogen.

(texte du n° 41: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/41/doc41.pdf )

n° 40, November 2003

De CPB-conjunctuurindicator geactualiseerd en gereviseerd. 2003
H.C. Kranendonk, J. Bonenkamp, J.P. Verbruggen

Het CPB beschikt sinds 1990 over een eigen conjunctuurindicator, die in de loop van de tijd slechts in beperkte mate is aangepast. In het najaar van 2002 heeft Jan Bonenkamp in het kader van zijn studie aan de Rijksuniversiteit van Groningen het hele stelsel van indicatoren en de gehanteerde methodologie integraal onder de loep genomen. Zijn onderzoek vormde de basis van de revisie die in 2003 is afgerond. In aanvulling op zijn onderzoek zijn nog enkele andere indicatoren toegevoegd, terwijl ook de samenstelling en manier van presenteren van de 'long-leading' indicator nog zijn herzien. De vernieuwde CPB-conjunctuurindicator is met ingang van de Macro Economische Verkenning 2004 in gebruik genomen. Dit CPB Document geeft een beschrijving van de gereviseerde CPB-conjunctuurindicator die sinds de zomer van 2003 wordt gebruikt. Het geeft een beschrijving van de gehanteerde methodologie en de huidige samenstelling. Daarnaast wordt toegelicht hoe dit instrumentarium wordt gebruikt in het ramingsproces.

(texte du n° 40: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/40/doc40.pdf )

n° 39, October 2003

Effecten van invoering van een sociaal leenstelsel in het Nederlands hoger onderwijs
Bas Jacobs, Erik Canton

De Commissie Uitgangspunten Nieuw Studiefinancieringsstelsel (CUNS) beoogt uitgangspunten te formuleren voor een nieuw stelsel van studiefinanciering in Nederland. Hierbij wordt onder meer gedacht aan de invoering van een sociaal leenstelsel. De CUNS heeft het CPB benaderd om onderzoek te verrichten naar de economische effecten van terugbetaling van een studielening. Het onderzoek is uitgevoerd in twee fasen. Voor de eerste fase zijn zes specifieke vragen voorgelegd:

Wat zal het invoeren van een leenstelsel voor gevolgen hebben op de betaalcapaciteit van ex-studenten?
Wat is het effect van een studieschuld op de inkomenspositie van ex-studenten?
Wat zal het invoeren van een leenstelsel voor gevolgen hebben op de arbeidsparticipatie van ex-studenten?
Wat is het effect van een studieschuld op de loonvorming?
Wat zijn van al deze aspecten de macro-economische gevolgen?
Wat zijn de effecten van een leenstelsel voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs?

De beantwoording van deze vragen staat centraal in de hoofdtekst van dit document. In de tweede fase zijn aanvullende vragen voorgelegd. Dit betreft de effecten van voorstellen vanuit de studentenorganisaties. De antwoorden op deze vragen zijn opgenomen in de bijlage.

(texte du n° 39: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/39/doc39.pdf )

n° 38, October 2003

Quantifying four scenarios for Europe. 2003
A. Lejour

This study presents four economic scenarios for Europe until 2040. The scenarios are developed around two key uncertainties: international cooperation and institutional reforms. In the scenarios Strong Europe (SE) and Global Economy (GE), international cooperation is prominent, while the other scenarios, Regional Communities (RC) and Transatlantic Market (TM), feature limited international cooperation. Public institutions are important in Strong Europe and Regional Communities. In Global Economy and Transatlantic Market the role of the public sector is limited. There is more room for private initiatives in these scenarios.

To illustrate the scenarios, this document presents quantitative developments described with an applied general equilibrium model developed at CPB: WorldScan. By using this model we are able to derive consistency between developments in the scenarios and to apply common economic mechanisms. The variation in the outcomes for the scenarios is derived by introducing differences in exogenous trends. This document explains and motivates these differences.

More regulation and income redistribution in Regional Communities and Strong Europe is accompanied by higher unemployment rates and lower participation, as compared to the scenarios in which private initiatives are given more leeway (i.e. Global Economy and Transatlantic Market). Combined with the ageing of the population, this result implies that employment contracts in Regional Communities, while it grows only moderately in Strong Europe, due to immigration. More incentives for labour supply imply a higher participation rate in Transatlantic Market than in Strong Europe. However, lower population growth in the former scenario has the effect that overall employment growth is equivalent in Strong Europe and Transatlantic Market.

The emphasis on an efficient functioning of markets in Global Economy and Transatlantic Market is accompanied by a higher labour productivity than in Strong Europe and Regional Communities. Labour productivity growth is weakest in Regional Communities. This weak growth, together with a fall in employment, causes GDP per capita in Regional Communities to grow by only 0.6% per year.

Trade liberalisation and economic integration boost trade and growth in Global Economy and Strong Europe. High growth in Asia redirects European trade flows towards that continent, so that the share of intra-EU trade decreases. In Transatlantic Market, the EU cooperates more closely with the United States and Latin America, which boosts EU-US trade. In Regional Communities, growth in world exports is negligible, and the share of intra-EU trade remains relatively high.

In Strong Europe and Global Economy, governments stimulate national savings by curbing budgets deficits and stimulating private savings. Although this does not prevent a decline in saving rates because of ageing, it is less dramatic than in Transatlantic Market and Regional Communities, where saving rates decrease by 6%-points between 2000 and 2040. As the demand for capital also falls substantially, real interest rates still decrease in Regional Communities and, to a lesser extent, in Strong Europe. In Global Economy and Transatlantic Market, increasing investment demand causes a higher real interest rate.

(texte du n° 38: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/38/doc38.pdf )

n° 37, October 2003

Half a century of Dutch manufacturing; annual reports 1950-2000
H. Noordman - J. Verbruggen - B. Minne

This document describes the contents of a data base of 18 manufacturing branches in the Netherlands, covering the second half of the 20th century. The data base contains annual profit- and loss accounts by branches of industry in nominal values, split into volume and price components, and the inputs of factors of production. Also the data base contains figures on Dutch imports of manufacturing products by branch. Boxes illustrate the diversity in development of the manufacturing branches, based on figures from the data base.

(texte du n° 37: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/37/doc37.pdf )

n° 36, October 2003

Prikkel de prof; een analyse van de bekostiging van universitair onderzoek
M. Pomp - R. Venniker - M. Canoy

De kenniseconomie staat hoog op de politieke agenda, en met de kenniseconomie ook de universiteiten. Het is de ambitie van het huidige kabinet om de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek verder te verbeteren. Kan invoering van prestatieprikkels in het bekostigingsmodel voor universitair onderzoek hieraan bijdragen? Dit rapport gaat in op een aantal vragen rond de invoering van prestatieprikkels in de onderzoeksbekostiging. Welke onderzoeksprikkels gaan uit van de verdeelmodellen die universiteiten hanteren bij de interne verdeling van onderzoeksmiddelen? Wat zijn de belangrijkste gevolgen van sterkere onderzoeksprikkels in het landelijke verdeelmodel, wat zijn eventuele risico's? Wat zijn de beleidsimplicaties voor de bekostiging van universiteiten?

(texte du n° 36: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/36/doc36.pdf )

n° 35, October 2003

Effecten van energiebesparende investeringen in de glastuinbouw; een analyse van de evaluatie door de Algemene Rekenkamer
A. ten Cate - M. Mulder - H. Stolwijk

De Minister van Economische Zaken heeft het CPB gevraagd een analyse te maken van de studie van de Algemene Rekenkamer naar de effectiviteit van energiebesparingssubsidies voor de glastuinbouw. De reden voor dat verzoek was dat de Minister en de andere bij dit beleidsterrein betrokken bewindslieden een aantal methodologische vragen hadden bij het onderzoek van de Rekenkamer. Daarnaast had het onderzoek veel commotie in de wereld van de glastuinbouw teweeggebracht. De Minister heeft daarom aan het CPB verzocht te analyseren of de conclusies van de Algemene Rekenkamer te rechtvaardigen zijn in het licht van de door haar gebruikte methode en data.

Dit rapport beschrijft de resultaten van die analyse. Met nadruk zij vermeld dat dit rapport niet moet worden beschouwd als een alternatief voor het onderzoek van de Algemene Rekenkamer. Onze analyse heeft zich alleen gericht op de vraag die de Minister aan het CPB heeft gesteld.

(texte du n° 35: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/35/doc35.pdf )

n° 34, October 2003

Equal Rules or Equal Opportunities? - Demystifying Level Playing Field
M. Appelman - J. Gorter - M. Lijesen

Pleas for a level playing field, for instance in international trade, are often not well-founded. This is because it is not exactly clear what a 'level playing field' means. But even if it would be clear what the plea would imply, a level playing field is not always desirable from an economic perspective. To clarify the meaning of 'a level playing field' we introduce two specifications of the concept.

First, a rules-based level playing field, which means that all firms in a market are treated the same in equal circumstances with regard to legislation, taxes, subsidies etcetera.
Second, an outcome-based level playing field, which means that all firms in a market have the same expected profit. This means that, in case firms are heterogeneous, the government compensates the disadvantaged firms (for instance with subsidies).

The first conclusion in the report is that a rules-based level playing field is desirable, although there are reasons to deviate from this assumption. The second conclusion is that it is never desirable to pursue a fully outcome-based level playing field, but that it may be desirable to level the playing field to a certain extent in the case of market failure. In case of market failure it is preferable to use symmetric rules (equal for all firms), in stead of asymmetric rules (favouring some firms). The report introduces a framework with questions that can help policymakers to analyse level playing field issues. The framework makes clear that one can not say, in general, whether a plea for a 'level playing field' is justified or not. It is necessary to focus on the policy issues hidden behind the plea, i.e. policy issues concerning market failure, dynamic efficiency, redistribution of income and differences in preferences between countries.

(texte du n° 34: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/34/doc34.pdf )

n° 033, July 2003

Competition on European energy markets: between policy ambitions and practical restrictions
M. Mulder - S. Speck

This Document describes the background and the rationale of the European Union for pursuing liberalised energy markets, explains why this policy goal is not achieved yet, and discusses recent developments and some of the future challenges faced by political decision makers.

Five years after launching the process of electricity liberalisation, dominance of large utilities, lack of international transmission capacity, and national energy policies hinder the creation of competitive energy markets in Europe. Consequently, the expected downward convergence of electricity prices for EU business and EU consumers has only partly been realised.

Established utility companies still have a strong position on some national electricity markets. By means of (inter)national mergers, they increase their market shares at the European level. As a consequence, the price of electricity remains at a higher level than the costs of generating the electricity. In addition, producers lack strong incentives to decrease costs and to develop new techniques of generation owing to missing fierce competitive market forces.

The document shows that liberalising electricity markets increases competition provided that adequate institutional arrangements have been made. This requires, in general terms, combating dominant positions of producers by splitting up large established utility companies and implementing adequate surveillance on mergers, increasing capacities of interconnectors among the several member states, establishing spot markets at an international level.

(texte du n° 33: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/33/doc33.pdf )

n° 032, June 2003

Prikkels voor UWV
P. Koning, A. Deelen

Door de invoering van de Wet SUWI (Structuur Uitvoering Werk en Inkomen) zijn de (voormalige) uitvoeringsinstellingen van de werknemersverzekeringen (WW en WAO) samengevoegd tot één publieke organisatie: het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). UWV verricht de claimbeoordeling en uitkeringsadministratie en is aanbesteder van reïntegratietrajecten. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) treedt daarbij op als 'opdrachtgever' van UWV. Wat dit betreft ziet SZW zichzelf gesteld voor een complexe taak: UWV is, als publieke monopolist, moeilijk te beoordelen en af te rekenen op prestaties. Er is dus behoefte aan een sterke opdrachtgever die duidelijke doelstellingen aangeeft en naleving hiervan afdwingt. In deze studie proberen we meer zicht te krijgen op de huidige prestatieprikkels voor UWV. Bij welke doelstellingen is die rol beperkt? Zijn daar goede redenen voor? En welke beleidsopties verdienen overweging om prestatieprikkels meer ruimte te geven?

(texte du n° 32: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/32/doc32.pdf )

n° 031, May 2003

Performance contrasts for police forces
B. Vollaard

The Dutch government plans to enter into performance contracts with the regional police forces. The contracts establish financial rewards for meeting a number of quantitative performance targets. The contracts are aimed at improving police accountability and incentives. The government's ambitions are supported by recent empirical studies that indicate that police performance is declining over time within the Netherlands and in comparison with other countries. There are also great differences in performance between forces. An analysis of the proposed performance contracts learns that they are not likely to be very effective. The contracts invite the forces to meet the targets in ways that are not in line with the government's objectives (‘gaming'). Moreover, the targets conflict with the desired flexibility at the regional and national level. The financial rewards are a further invitation to gaming and conflict with the lack of consumer choice. Some of these shortcomings can be alleviated by gathering better data, better performance measures and redirecting financial incentives towards police management. Even with these changes, there remain serious drawbacks to the contractual approach. Therefore, it is worthwhile to look into an alternative approach that is based on peer review and customer satisfaction surveys.

(texte du n° 31: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/31/doc31.pdf )

n° 030, May 2003

JADE: a model for the Joint Analysis of Dynamics and Equilibrium

CPB presents a revised edition of the macro econometric model JADE developed at the CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis. Dynamics and equilibrium are linked together through error correction mechanisms estimated with cointegration techniques. With some simulation exercises we indicate how these features operate within the larger model.

(texte du n° 30: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/30/doc30.pdf )

n° 029, February 2003

Tight Oligopolies: In Search of Proportionate Remedies
Marcel Canoy, and Sander Onderstal

Tight oligopolies are oligopolies of which the market characteristics facilitate the realisation of supranormal profits for a substantial period of time. We entangle the link between market structure and the possibility of welfare reducing behaviour by firms. A useful distinction can be made between ‘unilateral effects' (oligopolistic firms realise supra-normal profits without co-ordinating their strategies) and ‘co-ordinated effects' (oligopolistic firms realise supra-normal profits by co-ordinating their strategies). The study develops a ‘diagnostic approach', a tool that helps policy makers finding proportionate remedies to tight oligopolies: (1) ‘prevent' a market from becoming a tight oligopolies; (2) ‘cure' a currently tight oligopoly by changing the market structure; and (3) treat the symptoms of an established tight oligopoly. We apply this diagnostic approach to six cases of (potentially) tight oligopolies.

(texte du n° 29: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/29/doc29.pdf )

2002

n° 028, November 2002

Zorg voor concurrentie: een analyse van het nieuwe zorgstelsel

Over de contouren van een nieuw zorgstelsel is door het tweede kabinet Kok overeenstemming bereikt. Het kabinet Balkenende heeft deze plannen grotendeels overgenomen. De plannen behelzen invoering van een nieuw stelsel in 2005, en omvatten de volgende elementen:

het onderscheid tussen particuliere verzekeraars en ziekenfondsen komt te vervallen;
iedereen betaalt een nominale premie voor een uniform breed basispakket, met een verplicht eigen risico en een (inkomensafhankelijke) werkgeversbijdrage;
voor kinderen is geen premie verschuldigd;
lagere inkomens worden gecompenseerd via een uitkering uit een nieuw op te zetten zorgfonds;
het sluiten van een ziektekostenverzekering wordt voor iedereen verplicht;
verzekeraars gaan onderhandelen met zorgaanbieders over prijs en kwaliteit van de zorg;
zorgverzekeraars krijgen een acceptatieplicht en mogen de premie niet differentieren tussen verzekerden;
er komt een risico-vereveningssysteem voor verzekeraars.

Een aantal aspecten van het nieuwe stelsel staat nog ter discussie. Zo is nog onduidelijk welke vormgeving het meest in overeenstemming is met Europese regelgeving. Over een centraal element van het nieuwe stelsel, een zwaarder accent op concurrentie, lijken vrijwel alle partijen het echter eens te zijn. De plannen voorzien in invoering van het nieuwe stelsel in 2005. In het nieuwe stelsel is een sleutelrol toebedeeld aan concurrentie, niet alleen tussen verzekeraars maar ook tussen zorgaanbieders. Waarom wil het kabinet meer concurrentie invoeren in een zo ‘moeilijke' sector als de zorgsector? Omdat het aanbodgestuurde stelsel niet in staat is gebleken een aantal belangrijke knelpunten in de zorg, zoals een doelmatige besteding van middelen en de wachtlijsten, aan te pakken. Door meer ruimte te scheppen voor concurrentie nemen de prikkels op decentraal niveau toe om efficiënt en klantgericht te werken. Concurrentie in de zorg komt echter niet vanzelf tot stand. Overheidsbeleid, zoals deregulering en versterking van het mededingingstoezicht, is nodig om de randvoorwaarden te creëren waaronder concurrentie een kans kan krijgen. Overheidsbeleid is ook nodig om te zorgen dat concurrentie de juiste vorm aanneemt. Voorkomen moet worden dat concurrentie leidt tot ongewenst kwaliteitsverlies, of tot selectie van verzekerden met lage risico's.

(texte du n° 28: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/28/doc28.pdf )

2002

n° 027, November 2002

SAFE; een kwartaalmodel van de Nederlandse economie voor korte-termijnanalyses

Bij het maken van korte-termijnprognoses van de Nederlandse economie maakt het Centraal Planbureau (CPB) gebruik van het econometrische kwartaalmodel SAFE. Dit CPB Document beschrijft de achtergronden en specificaties van het model, zoals dat gebruikt is bij het maken van de Macro Economische Verkenning 2003. Om een indruk te geven van de werking van het model, bevat de publicatie ook negen standaardvarianten en twee standaardscenario's.

(texte du n° 27: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/27/doc27.pdf )

n° 026, November 2002

Economische Verkenning 2004-2007

In mei 2002 publiceerde het CPB een Actualisatie van de Economische Verkenning 2003-2006 (CPB Document 21). Het cijferbeeld van deze publicatie vormde de achtergrond voor het regeerakkoord van het kabinet Balkenende, het zogenoemde Strategisch Akkoord. De Economische gevolgen van het Strategisch Akkoord zijn geanalyseerd in CPB Document 22, voortbouwend op de eerdere verkenning. Het cijferbeeld van deze analyse vormde de basis voor de Miljoenennota 2003.

Voor de komende verkiezingen, en de daarop aansluitende kabinetsformatie, bestaat wederom behoefte aan een geactualiseerde verkenning. Een actualisatie is nodig om een aantal redenen. In de eerste plaats is de horizon een jaar opgeschoven: de komende regeerperiode bestrijkt de jaren 2004-2007. In de tweede plaats is inmiddels het economisch beeld voor de jaren 2002-2003 bijgesteld, zie daarvoor CPB Report 2002/4. Nationaal en internationaal is dit beeld belangrijk somberder dan het zich een half jaar geleden liet aanzien. Dit is ook aanleiding om de groeimogelijkheden voor de middellange termijn opnieuw te bezien, nu dus tot en met 2007.

(texte du n° 26: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/26/doc26.pdf )

n° 025, November 2002

Verlof en arbeidsmarkt

Dit document gaat in op de arbeidsmarkteffecten van (beter) betaald verlof. Afhankelijk van de vormgeving heeft betaald verlof effecten op de productie en de inkomensverdeling. Wat betreft de productie worden de effecten met name bepaald door het effect op het arbeidsaanbod. Met behulp van een aangepaste versie van het algemeen evenwicht model MIMIC is in dit document een inschatting gemaakt van de effecten van (beter) betaald ouderschapsverlof en betaald langdurend zorgverlof op arbeidsaanbod en productie. Het directe effect van verlof is een daling van het arbeidsaanbod en de productie. Daarnaast stimuleert een vergoeding het arbeidsaanbod van de doelgroep, maar ontmoedigt de vergoeding het arbeidsaanbod van diegenen die de vergoeding moeten betalen. De simulaties in dit document suggereren dat betaald verlof per saldo leidt tot een daling van het arbeidsaanbod.

Naast het beïnvloeden van de arbeidsparticipatie zijn er nog andere overwegingen die een rol kunnen spelen bij het al dan niet invoeren van betaald verlof. Betaald verlof kan de keuzemogelijkheden van werknemers uitbreiden wanneer deze worden geconfronteerd met beperkingen in het opvangen van het inkomensverlies gedurende verlof (kredietrestricties dan wel onvolledige verzekeringsmarkten). Daarnaast kunnen ook herverdelingsmotieven een rol spelen bij de overweging een regeling voor betaald verlof in te voeren, zoals bijvoorbeeld de verdeling van arbeid en zorg over mannen en vrouwen, over hoog- en laagbetaalden, over formele en informele zorg, en over zorg en andere diensten/producten.

(texte du n° 25: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/25/doc25.pdf )

n° 024, November 2002

Klimaatbeleid en Europese concurrentieposities

Summary

Klimaat- en milieubeleid kan van invloed zijn op de concurrentiepositie van bedrijven. Deze kunnen hierdoor minder exporteren of zich gedwongen voelen om productie te verplaatsen naar landen met een minder stringent beleid. Juist voor een kleine open economie als de Nederlandse zijn inzichten in dergelijke effecten relevant: de angst bestaat dat klimaat- en milieubeleid sommige bedrijven en sectoren hard zal treffen en de Nederlandse economie grote schade zal berokkenen. Deze angst is verder versterkt door het besluit van de Verenigde Staten om niet te participeren in een internationaal klimaatverdrag. Amerikaanse bedrijven zullen daardoor hun concurrentiepositie ten opzichte van Europese concurrenten zien verbeteren. Bij de verdediging van dit besluit is in de Verenigde Staten - een grote en relatief gesloten economie - gewezen op de nadelige effecten van 'Kyoto' op de concurrentiepositie van Amerikaanse bedrijven. Bovendien kan verplaatsing van activiteiten de effectiviteit van het beleid aantasten. toename van CO2-emissies in landen zonder grens aan de emissies van broeikasgassen

Dit rapport beschrijft zowel kwalitatief als kwantitatief de gevolgen die klimaatbeleid kan hebben voor (specifieke sectoren in) Europese landen, waaronder Nederland. Daartoe is een tweeledige onderzoeksstrategie gevolgd. Enerzijds is de theoretische en empirische literatuur besproken die ingaat op de effecten op export en locatiekeuzes van stringenter klimaat- en milieubeleid. Anderzijds is het toegepast algemeen-evenwichtsmodel WorldScan gebruikt om de effecten van klimaatbeleid op nationaal inkomen en sectorale werkgelegenheid te kwantificeren

(texte du n° 24: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/24/doc24.pdf )

n° 023, July 2002

Concurrentie in de zorg

Summary

This document outlines the opportunities and threats surrounding competition in health care. Competition is a key element in the upcoming Dutch health care reform and will potentially lead to substantial improvements in the medium or long run. But what are the necessary conditions for effective competition to materialise? By outlining the main conditions and policy options CPB aims to contribute to the debate concerning the health care system change.

(texte du n° 23: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/23/doc23.pdf )

n° 022, July 2002

Economische gevolgen van het Strategisch Akkoord 2003-2006

Summary

Dit document brengt de budgettaire, macro-economische en inkomenseffecten in beeld van het Strategisch Akkoord van 3 juli tussen CDA, LPF en VVD. In het Strategisch Akkoord is ervoor gekozen om een voorzichtig groeiscenario te hanteren als uitgangspunt voor het budgettaire beleid. In november 2001 heeft het CPB uitgebreid verslag gedaan van twee economische scenario's voor de middellange termijn, een voorzichtig en een optimistisch scenario. In mei 2002 zijn deze scenario's aangepast aan de inzichten voor 2002 en 2003 zoals in april gepubliceerd in het Centraal Economisch Plan 2002. Ten behoeve van de analyse in dit document is het voorzichtige scenario geactualiseerd op basis van de korte termijn inzichten uit juni 2002. Voor de meeste variabelen betekent dit nauwelijks een wijziging ten opzichte van de actualisatie uit mei 2002. Belangrijke uitzondering vormen de budgettaire cijfers. Met name door een neerwaartse bijstelling van de geraamde belasting- en premie-inkomsten, die voor een deel van structurele aard is, komt het EMU-saldo in het voorzichtige scenario in 2006 uit op 0,3% BBP, 0,1%-punt lager dan in mei 2002 werd verwacht. De eerste kolom in tabel 3.1 geeft een overzicht van het actuele voorzichtige scenario.

In paragraaf 2 worden de maatregelen uit het Strategisch Akkoord op hoofdlijnen beschreven; in de bijlagen is een gedetailleerde opsomming van alle maatregelen opgenomen. Voor zover maatregelen in het Strategisch Akkoord niet (concreet genoeg) zijn uitgewerkt, heeft het CPB voorlopige, technische, aannames gemaakt over de vormgeving en invulling van deze maatregelen. Het betreft onder meer de invulling van de nieuwe kinderkorting, die bij de berekeningen vooralsnog bovenop de al bestaande kinderkorting is gezet. Het ligt in de rede dat er uiteindelijk maar één nieuwe kinderkorting zal komen met een totaal budgettair beslag gelijk aan de beide kinderkortingen die vooralsnog zijn ingezet.

Paragraaf 3 gaat in op de macro-economische en de budgettaire uitkomsten. Het resulterende koopkrachtbeeld wordt in paragraaf 4 beschreven. In deze paragraaf wordt tevens uitgebreid ingegaan op de financiering van het nieuwe zorgstelsel, inclusief de bijbehorende inkomensmaatregelen.

(texte du n° 22: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/22/doc22.pdf )

n° 021, May 2002

Actualisatie van de Economische Verkenning 2003-2006

Summary

In december 2001 publiceerde het CPB de Economische Verkenning 2003-2006, een scenarioanalyse van de economische vooruitzichten voor de middellange termijn. Die verkenning is onder andere gebruikt als basis voor de analyse van verkiezingsprogramma's. De voorliggende publicatie is een actualisatie van die Economische Verkenning 2003-2006. Voor de jaren 2002 en 2003 sluit het macro-economische beeld geheel aan bij de laatste raming voor de korte termijn, gepubliceerd in het Centraal Economisch Plan 2002. Die nieuwe inzichten voor de korte termijn hebben ook geleid tot enkele aanpassingen van de scenario’s voor de jaren daarna. Voor het budgettaire beleid is in beginsel aangesloten bij de voorjaarsbesluitvorming 2002, aangevuld met enkele wetsvoorstellen die recentelijk zijn aangeboden aan de Tweede Kamer.
De wereldeconomie
De zwakke volumeconjunctuur in 2001 en 2002 leidt ertoe dat de productie in de industrielanden daalt tot onder het potentiële niveau. De veronderstelde terugkeer naar evenwichtige productieniveaus in 2006 leidt tot relatief hoge groeiramingen. Datzelfde geldt voor de raming van de wereldhandelsgroei. De monetaire autoriteiten zullen naar verwachting weinig moeite hebben de inflatie binnen de doelzones te houden, waardoor ook de rentes laag kunnen blijven. De geprojecteerde effectieve appreciatie van de euro draagt de komende jaren bij aan min of meer stabiele internationale prijzen in euro’s.
De Nederlandse economie
De economische groei in de periode 2003-2006 bedraagt 2½% per jaar in het voorzichtige scenario en 3% in het optimistische scenario. In deze groeiscenario's is rekening gehouden met een positieve conjuncturele component als reactie op de onderproductie in het startjaar 2002, zodat in 2006 een conjunctureel neutraal beeld resulteert. De werkloosheid loopt op naar evenwichtsniveau in 2006 en de structurele groei van het arbeidsaanbod zal de komende jaren mede door de vergrijzing afvlakken.
Budgettaire ruimte
Het budgettaire beeld voor de komende kabinetsperiode is ten opzichte van de Economische Verkenning 2003-2006 verslechterd. De belangrijkste verandering is de verslechtering van het EMU-saldo in het startjaar 2002 van 0,6% BBP in het najaar naar 0,1% in het huidige beeld. Daarnaast is de budgettaire ruimte in het voorzichtige scenario neerwaarts bijgesteld van 3½ mld euro naar 2 mld euro. De grootste tegenvallers doen zich voor bij de rentelasten, de zorguitgaven en de werkloosheidsuitkeringen. Het EMU-saldo komt in 2006 zonder nader beleid uit op 0,4% BBP tegen 1,2% in de Economische Verkenning, zodat het budgettaire beeld met circa 4 mld euro is verslechterd. Net als in de voorgaande paragrafen laten de tabellen de bijgestelde raming zien, maar de teksten beperken zich in deze paragraaf tot de verschillen met de Economische Verkenning.

(texte du n° 21: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/21/doc21.pdf )

n° 020, May 2002

The European economy in the medium term; report presented to the AIECE spring meeting, Athens, 8-10 May 2002

Summary

On behalf of the Working Group on Longer-Term Prospects and Structural Change of the Association of European Conjuncture Institutes (AIECE), CPB discusses the medium-term outlook for the European economy taking account of the latest views of its member institutes. The report contains the latest medium-term forecasts of 18 member institutes from 16 European countries, of which 4 Central-European countries, and by aggregation also the consensus view for Europe as a whole. The views expressed in the report do not necessarily represent those of the CPB. The first section of the report deals with the theoretical concept of potential output as a basis for medium-term forecasting and policy analysis. The second section deals with structural developments in the global economy over the period 1970-2010. The third section discusses the responses of the AIECE institutes to a questionnaire on their most recent medium-term forecasts. The Annex presents their answers in full detail.

On the cyclically neutral assumption of a zero output gap in the final projection year, the expected growth rate for Western Europe over the medium term is projected at 2½% per annum, which is not very different from the past 20 years. The GDP growth rate for the United States is estimated at almost 3½%. The higher rate for the US is primarily due to demographic factors. Contrary to popular belief, hourly productivity trends do not differ much. GDP growth in the major Central European countries is projected at 4½% per annum. Unemployment in most European countries is still above equilibrium levels, which should help to contain inflation over the medium term. Moreover, it is generally expected that the euro will regain some strength, which will keep import costs in check. Public sector financial balances are expected to move towards equilibrium pretty soon. Public debt for the European Union as a whole could decline from 63% of GDP in 2001 to some 56% in 2007. However, in Central European countries, public debt as a percentage of GDP is likely to rise over the medium term, albeit from relatively low levels.

(texte du n° 20: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/20/doc20.pdf )

n° 019, May 2002

Charting choices 2003-2006: economic effects of eight election platforms

Summary

Election platforms deal with proposed choices. Everyone wants to take measures that cost nothing or have no down sides. But in practice everything has a price tag. As Milton Friedman said famously, ‘There is no such thing as a free lunch'. A party cannot raise public spending, cut taxes and reduce the public debt all at the same time.

Another sphere where choices have to be made, is in the balance between economic growth and environmental objectives which cannot be expressed in money terms, such as the reduction of CO2 emissions.

A third example is the dilemma between income solidarity with benefit recipients and stimulation of participation in the labour market by reducing the replacement rate, that is, the ratio between the benefits for those out of work and the net pay of those in work.

With this analysis the Netherlands' Bureau for Economic Policy Analysis (CPB) wants to set out the choices which the political parties propose in their election platforms. This will reveal the various preferences they have.

(texte du n° 19: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/19/doc19.pdf )

n° 018, January 2002

BROER Peter, MULDER Machiel, VROMANS Martin - Economische effecten van nationale systemen van CO2 - emissiehandel: nationale dilemma's bij een mondiaal vraagstuk

Summary

This document investigates the effects of the introduction of a system of tradeable permits for CO2-emissions in the Netherlands. It considers several different implementations, with as a base variant a system in which the sheltered sectors are subject to an absolute emission ceiling, while the exposed sectors are subject to a relative ceiling, based on a performance benchmark for their CO2-efficiency. The economic effects of this system are compared to the effects of a system with an absolute ceiling for all sectors, and the effects of the current national climate policy, in which the Regulatory Energy Tax system and the voluntary agreements are dominant.

The results show that the system in the base variant performs best in terms of a net national income measure of welfare. A uniform emission ceiling yields a lower CO2- price, but also a lower national income, due to the relocation of energy-intensive exposed sectors across the border. Increasing energy taxes within the current tax system and continuation of the current voluntary agreements is also less efficient. The paper concludes however that from an economic point of view, a national system of CO2-trading is an expensive policy instrument, due to the high transaction costs of the performance benchmark and the distinction between sheltered and exposed sectors. The first-best option is to impose CO2-emission trading with an absolute ceiling on an international level. Since the implementation of an international system of emission trading is uncertain, it may be useful to analyse the requirements for an efficient national system. In the meantime, improving the design of the conventional regulatory energy tax system may be an attractive alternative.

(texte du n° 18: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/18/doc18.pdf )

n° 017, January 2002

SUIJKER Frans, KUYPERS Fred, VAN DIJK Machiel, KOX Henk, VAN DER WIEL Henry - De commeciële dienstverlening: een heterogene sector met gunstige groeiperspectiven

Summary

Market services is the fastest growing sector of the Dutch economy. It also is the largest sector, with 52% of total production and 57% of total employment. It consists of many different branches of industry. This Document identifies the main drivers for growth and sketches the growth prospects for the period 2003-2006. Outsourcing of services and the emergence of new services, often related to information and communication technology, boosted growth of market services in the period 1996-2000. The growth of production of market services may slow down from an annual average rate of nearly 6% in the period 1996-2000 to 3¼% in the period 2003-2006. A decrease in macro-economic growth and the disappearance of some stimulating factors are mainly responsible for this slowdown. For instance, growth in the telecommunication branch will be lower than in recent years because the degree of penetration of mobile telephones and Internet usage has already become quite high. However, growth of market services will remain higher than the average growth rate of the Dutch economy. New services and the adoption of information and communication technologies are expected to stimulate the industry's output. Furthermore, scarcity of personnel calls for more process- and product innovations. Knowledge-intensive business services can contribute to these innovations.

(texte du n° 17: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/17/doc17.pdf )

2001

n° 016, December 2001

VAN DER WIEL Henry - Does ICT boost Dutch productivity growth

Summary

From an historical and international perspective, Dutch labour productivity growth rates have been lacklustre. Using a growth accounting framework, this document analyses whether ICT has recently boosted Dutch labour productivity growth, similar to developments in the US. Labour productivity growth in the Dutch market sector slightly accelerated in the second half of the 1990s. The acceleration seems to be related to the production and use of ICT. The productivity performance of the Dutch ICT sector accounts for a large share in the rebound of labour productivity growth. Strong productivity growth in the ICT sector is partly due to increased efficiency in the production of ICT products, particularly ICT-services. Users of ICT benefit from its opportunities as well. Labour productivity growth rates markedly accelerated in ICT-intensive industries in the late 1990s.

The effect of ICT on Dutch labour productivity growth is not lower than that witnessed in other OECD countries (except for the US). Nevertheless, Dutch labour productivity grew slower than productivity in most other OECD countries because of lagging productivity growth rates, particularly in the services sector. Due to slower growth rates of labour supply, Dutch labour productivity growth must increase in upcoming years in order to prevent a substantial decline in GDP growth. Labour productivity growth may be boosted by larger investments in and better use of ICT. The role of the government is mainly to facilitate the diffusion of ICT and other innovations across the economy, because these are the engines of economic growth. Based on studies for the US, one of the most efficient policy options seems to be creating a more competitive environment, which will cause firms to increase efficiency and to explore new ways of doing business.

(texte du n° 16/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/16/doc16.pdf )

n° 015, December 2001

CANOY M., VAN DIJK M., LEMMEN J. - Competition and stability in banking

Summary

More competition among banks typically enhances the welfare of consumers. However, it may also involve a threat to financial stability, that is of vital importance for the functioning of economies. This study reveals that many forms of competition do not endanger financial stability, however. For instance, intensified competition among incumbant banks usually has little impact on financial stability. Moreover, in cases where competition does affect financial stability, the latter might best be safeguarded by sound prudential regulation or good corporate governance.

(texte du n° 15/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/15/doc15.pdf )

n° 014, November 2001

CORNET Maarten, RENSMAN Marieke - The location of R&D in the Netherlands. Trends, determinants and policy

Summary

Many factors determine the location of business R&D projects, the most important being history, the supply of R&D labour, and the quality of the public knowledge infrastructure (including the science-industry knowledge transfer). The set of R&D locations in the Netherlands changes little over time. But two things do change regularly: the size of the R&D activities at a particular site and the name and nationality of the owner of an R&D site. The Netherlands takes an average or higher position in a ranking of OECD countries according to attractiveness to the location of business R&D. Since domestic R&D is an important engine for domestic economic growth and since the market fails to provide optimal incentives for R&D, there is scope for government policy that improves upon the R&D location climate. Yet, this policy rationale does not necessarily imply that R&D policy initiatives are always effective and efficient: elasticities and social (opportunity) costs should be taken into account.

(texte du n° 14/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/14/doc14.pdf )

n° 013, Oktober 2001

KONING Martin, MINNE Bert - Participeren in de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter; een globale kosten-baten analyse

Résumé

Op verzoek van de ministeries van Defensie, Economische Zaken en Financiën heeft het Centraal Planbureau een studie verricht naar de economische effecten van een Nederlandse participatie in de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter (JSF) als één van de mogelijke opvolgers van de F16. De studie dient ter ondersteuning van het binnenkort te nemen kabinetsbesluit om wel of niet aan de ontwikkeling van de JSF deel te nemen. De studie geeft de resultaten van een globale kosten-baten analyse, waarin primair vanuit economisch oogpunt de relevante voor- en nadelen van participatie afgewogen worden tegen het alternatief van ‘kopen van de plank' in 2007.

(texte du n° 13/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/13/doc13.pdf )

n° 012, septembre 2001

Mogelijkheden en beperkingen van overheidsinvesteringen: analyse ten behoeve van de Verkenningen Economische Structuur.

Op verzoek van de Interdepartementale Commissie voor het Economisch Structuurbeleid (ICES) heeft het CPB informatie aangeleverd voor de ‘Verkenning Economische Structuur' (VES), die het Kabinet inmiddels aan de Tweede Kamer heeft gezonden. De VES onderscheidt de volgende acht beleidsterreinen: kennisinfrastructuur, fysieke bereikbaarheid, elektronische bereikbaarheid, ruimtelijke inrichting, natuur, landschap en water, milieukwaliteit, vitaliteit grote steden en dienstverlening overheid. In dit document is een inventarisatie gemaakt van mogelijke beleidsuitdagingen op deze terreinen en worden beleidsinstrumenten bekeken die in aansluiting op deze uitdagingen zouden kunnen worden ingezet. In het bijzonder zijn de mogelijkheden en beperkingen van overheidsinvesteringen bezien. Deze informatie heeft bouwstenen geboden voor de VES en kan ook inzichten bieden die behulpzaam zijn voor de politieke afwegingen die later nog moeten plaatsvinden en die uiteindelijk zullen neerslaan in concrete investeringspakketten. De inventarisatie is in korte tijd opgesteld, met name op basis van bestaand onderzoek. Zij biedt zeer op hoofdlijnen een beeld van de mogelijke uitdagingen en beleidsopties op de verschillende terreinen. Deze studie is opgesteld in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), het Ruimtelijk Planbureau i.o.(RPB) en de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV).

(texte du n° 12/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/12/doc12.pdf )

n° 011, septembre 2001

LEJOUR A.M., DE MOOIJ R.A., NAHUIS R. - EU enlargement: economic implications for countries and industries

Summary

This paper explores the economic consequences of the enlargement of the European Union with countries from Central and Eastern Europe. We focus on integration aspects that go beyond the reduction of formal trade barriers, namely accession to the internal market and free movement of labour. The economic implications for sixteen industries in several European countries are assessed by using WorldScan, a CGE model for the world economy. The results suggest that the candidate member states will gain substantially from accession to the internal market, although some sectors in these countries will shrink. Most EU countries will experience small welfare increases. We also find that the internal market effects are large compared to the economic effects of removing formal trade barriers and migration.

(texte du n° 11/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/11/doc11.pdf )

n° 010, août 2001

KOX H.L.M. - Exposure of the business services industry to international competition

Summary

This report analyses the exposure of business services industry to foreign competition, either through trade or through foreign direct investment. Internationalisation of the Dutch business services industry is compared to the situation in the USA and a number of EU countries.

The theoretic framework offers a micro-foundation for internationalisation decisions by individual firms, in particular the choice between exporting, licensing one's product to an independent foreign supplier, and setting up own production in a foreign subsidiary. The framework accounts allows for the importance of intangible assets in competition process, as is found in many knowledge-intensive branches of the business services (BS) industry. The presence of intangible assets strengthens the urgency of having a local presence in foreign markets. The theory predicts that the exposure of BS industry to foreign competition will increasingly get the form of direct investment instead of imports or licensing agreements. The theoretic framework stood up quite well against the empirical data in the BS industry. The growth of domestic BS markets correlates negatively with the import share in total supply and positively with the share of foreign subsidiaries in domestic supply.

National regulations have a substantial impact on trade and direct investment patterns in the BS industry. Regulatory interventions either operate directly through laws or indirectly, by delegating the regulatory powers to national branch associations. This is particularly important for knowledge-intensive BS branches. Foreign BS suppliers often have to comply with several additional regulations that function as non-tariff barriers to national BS markets. Strong differences exist between countries as to the strictness of market regulations for BS industry. The Dutch and UK markets for business services are among the most liberalised ones. Large net welfare gains for national economies can be achieved by allowing more competition from foreign BS suppliers: technology and knowledge spillovers from abroad, better services quality, more competition in domestic BS markets, scale-related cost advantages, and cheaper intermediary BS inputs for client industries. Buyer protection for some knowledge-intensive professional business services can be shaped in a more non-discriminatory way than is the case now. On balance, removal of remaining barriers for imports of BS products and foreign subsidiaries is expected to have positive net welfare effects. Dutch BS firms are in a good position to benefit from future deregulation and liberalisation of BS industry in other OECD countries.

(texte du n° 10/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/10/doc10.pdf )

n° 009, août 2001

JANSEN C., SCHUUR J., STOFFERS M. - De ruimtevraag tot 2030 in twee scenario's. 2001

Summary

Het CPB heeft een verkenning gemaakt van de ruimtevraag tot 2030. Dit is gebeurd naar aanleiding van het verzoek van de Raad voor de Ruimtelijke Ordening en Milieu (RROM) en de Minister van VROM. Voor de berekeningen is gebruik gemaakt van een tweetal scenario's met een hoge economische groei (Global Competition en European Coordination) uit de CPB-studie ‘Economie en Fysieke Omgeving' (EFO) uit 1997. In EFO was de tijdshorizon 1996-2020. Voor deze studie zijn de twee scenario's verlengd tot 2030. Dit document biedt
achtergrondinformatie en verantwoording bij de resultaten die in juni 2000 aan de RROM en VROM zijn gerapporteerd.

(texte intégral du n° 9/2001 http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/9/doc9.pdf )

n° 008, juillet 2001

CORNET Maarten - De maatschappelijke kosten en baten van technologiesubsidies zoals de WBSO

Summary

Bedrijfsgerichte technologieregelingen zoals de Nederlandse WBSO zijn legitiem omdat het maatschappelijke rendement op R&D activiteiten belangrijk groter is dan het private rendement. Een tentatieve maatschappelijke kosten-baten analyse van de WBSO laat echter zien dat er te weinig betrouwbare informatie voorhanden is om een finaal positief of negatief oordeel over het feitelijke welvaartseffect van de WBSO afdoende te onderbouwen.
Aan de ene kant is het maatschappelijke rendement op R&D hoog, aan de andere kant hoeft een technologieregeling niet tot meer R&D activiteit te leiden, bijvoorbeeld omdat vooral bestaande R&D wordt gesteund, omdat vooral de lonen van R&D werkers stijgen, of omdat de additionele R&D werkers zonder de WBSO in andersoortige banen ook belangrijke maatschappelijke meeropbrengsten zouden genereren.
Een analyse van een aantal beleidsopties ten aanzien van de WBSO laat zien dat gezien de krappe arbeidsmarkt voor kenniswerkers belangrijke nadelen verbonden zijn aan een verdere verhoging van het WBSO budget. Andere beleidsopties verdienen meer aandacht: een verdere focussering van de WBSO op kleinere bedrijven, een verschuiving van het WBSO budget naar beleidsinstrumenten die direct aangrijpen op het arbeidsaanbod van R&D werkers, en een strenger vernieuwingscriterium voor WBSO projecten.

(texte intégral du n° 8/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/8/doc8.pdf )

n° 007, juillet 2001

FOLMER K., DOUVEN R., VAN GAMEREN E. - Een scenario voor de zorguitgaven 2003-2006

Summary

Het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) hebben met medewerking van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een scenario ontwikkeld voor de groei van de zorguitgaven in de volgende kabinetsperiode (2003-2006). In dit scenario is de groei van de zorguitgaven gebaseerd op ontwikkelingen in vraag en aanbod van de gezondheidszorg en op de invloed van nieuwe medisch-technologische ontwikkelingen. Voor de uitgaven aan gezondheidszorg wordt een gemiddelde jaarlijkse groei van 5,9% geraamd. Hiervan is 2,5% toe te schrijven aan een toenemend gebruik van zorgvoorzieningen en 3,3% aan prijsstijgingen. Gegeven de onzekerheid over de invloed van nieuwe medisch-technologische ontwikkelingen is tevens een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd.

(texte intégral du n° 7/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/7/doc7.pdf )

n° 006, juillet 2001

LIJESEN M., MULDER M., VROMANS M. - Fiscale vergroening en energie II: economische effecten van verhoging en verbreding van de Regulerende Energiebelasting

Summary

Op verzoek van de werkgroep Vergroening van het Fiscale Stelsel II heeft het Centraal Planbureau (CPB) analyses gemaakt van de economische en milieu-effecten van een aantal varianten voor de verhoging van de opbrengst van de Regulerende Energiebelasting (REB).
De REB is een belasting op verwarmingsbrandstoffen (aardgas, huisbrandolie, petroleum en LPG) en elektriciteit. Deze energiebelasting is in 1996 ingevoerd en sindsdien een paar maal verhoogd om bedrijven en huishoudens aan te zetten tot meer energiebesparing en om het aanbod van duurzame energie te stimuleren. Doordat de invoering en verhoging van de REB gepaard is gegaan met vermindering van de belastingdruk op arbeid en kapitaal, is de grondslag van de totale belastingopbrengst verschoven in de richting van milieubelastende factoren. Deze verschuiving wordt "vergroening" genoemd.
Een verhoging en verbreding van de REB met 3 miljard gulden zal leiden tot een verlaging van de energie-intensiteit van de Nederlandse economie en vermindering van de koolstofintensiteit van de energievoorziening. Het resultaat van het eerste effect is dat in 2020 ongeveer 2 Miljoen ton minder aan CO2 wordt uitgestoten. Vanwege diverse niet-financiële restricties is het effect op de de koolstofintensiteit van de energievoorziening moeilijker te kwantificeren. Dit effect zal liggen tussen de 0,5 en 6,5 Miljoen ton minder CO2-emissies in 2020.

(texte intégral du n° 6/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/6/doc6.pdf )

n° 005, juin 2001

BENNETT M., DE BIJL P., CANOY M. - Future policy in telecommunications: an analytical framework

Summary

CPB investigates future policy issues within the telecommunication sector with the aid of so-called 'exogenous developments'. The aim is to analyse a limited number of developments that are exogenous to policymakers The policy issues that emerge depend mainly on the trade-off between so-called static and dynamic efficiency. The three exogenous developments we consider are: growth of internet through mobile,the outpacing of demand for supply of broad band internet access,and the concentration and consolidation of the European mobile industry.

This paper describes the policy trade-offs for each of the exogenous developments and charts both the likely development of the industry given certain key drivers and suggests ways in which the market can be pushed towards the optimum state of high dynamic and high static efficiency.

(texte intégral du n° 5/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/5/doc5.pdf )

n° 004, juin 2001

BESSELING P., DEELEN A. - Analyse van de voorstellen van de Adviescommissie Arbeidsongeschiktheid ("Donner II")

Summary

De Adviescommissie Arbeidsongeschiktheid (‘Commissie Donner II') heeft gevraagd het effect van enkele WAO-voorstellen op het aantal uitkeringen en op het aantal werkenden te analyseren.
Omdat belangrijke elementen van de wijzigingsvoorstellen nog niet concreet zijn uitgewerkt en omdat voor diverse concrete voorstellen nauwelijks enig empirisch onderzoek beschikbaar is, is het niet mogelijk een volledig sluitende berekening van de kwantitatieve effecten te maken. Maar de voorstellen bieden toch voldoende aanknopingspunten voor een nadere kwantitatieve analyse waarbij althans op onderdelen de effecten op inkomensposities en op het aantal uitkeringen in kaart worden gebracht.

(texte intégral du n° 4/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/4/doc4.pdf )

n° 003, juin 2001

JANSEN C., BESSELING P., HUIZINGA F. - Boekhoudkundige berekening budgettaire ruimte 2003-2006

Summary

Dit CPB Document beschrijft een boekhoudkundige berekening van de budgettaire ruimte die zonder nader beleid in de periode 2003-2006 beschikbaar komt. De macro-economische uitgangspunten sluiten aan op het Centraal Economisch Plan 2001 en op het voorzichtig trendmatig scenario tot 2006 uit CPB Document no. 1. In een gevoeligheidsanalyse blijkt onder andere hoe de budgettaire ruimte verandert bij een andere samenstelling van de BBP-groei, en wat het budgettaire effect is van de voorzichtigheidsmarge.

De berekeningen zijn gemaakt om politieke partijen en de Studiegroep Begrotingsruimte nu al enig inzicht geven in de budgettaire ruimte die zonder nader beleid in de volgende kabinetsperiode beschikbaar komt voor lastenverlichting, uitgavenverhoging en/of saldovergroting. Op basis hiervan kunnen de politieke partijen bepalen hoe deze ruimte wordt besteed en of extra ruimte moet worden gecreëerd door lastenverzwaring, uitgavenbeperking en/of saldoverkleining.

Dit document beperkt zich tot een boekhoudkundige analyse van de budgettaire ruimte. Dat wil zeggen dat geen rekening is gehouden met de macro-economische doorwerking van het budgettaire beleid. De recente voorlopige besluitvorming over de begroting 2002 is zo goed mogelijk verwerkt, maar zonder eventuele effecten op de macro-economische variabelen.

(texte intégral du n° 3/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/3/doc3.pdf )

n° 002, mai 2001

CANOY M., JANSSEN M., VOLLAARD B. - PPS: een uitdagend huwelijk; Publiek-Private Samenwerking bij Combinatieprojecten

Summary

Public-Private Partnerships (PPP) is the name of the game in urban renewal projects. This study analyses under which circumstances PPP can yield more revenues than costs. Potential revenues of PPP are a better risk division between public and private parties and a higher ambition of the project. PPP commits parties to each other. This has a danger of non-cooperative behaviour in various stages of the project. This study identifies the scope for non-cooperative behaviour and suggests remedies.

(texte intégral du n° 2/2001: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/2/doc2.pdf )

n° 002a, mai 2001

CANOY M., JANSSEN M., VOLLAARD B. - PPS: een uitdagend huwelijk; Publiek-Private Samenwerking bij Combinatieprojecten; gecomprimeerde versie

Summary

;;;

;(texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/2a/doc2a.pdf )

n° 001, mars 2001

DON F.J.H. - Het Nederlandse groeipotentieel op middellange termijn.

Summary

The high GDP growth rates of recent years in the Netherlands cannot be sustained in the medium term. The growth of labour supply shows a considerable decrease, while labour productivity is expected to accelerate somewhat. Trend growth for 2002-2006 is estimated at 2½%.

An analysis of Dutch growth potential using the production function method shows that growth of potential GDP slows down from an annual average rate of 3,2% in 1996-2001 to an estimated 2¾% per year in 2002-2006. The growth in labour productivity is expected to accelerate because of an anticipated increase in capital intensity in 2002-2006 as opposed to a decrease in 1996-2001. But on current policies the equilibrium rate of unemployment will fall no further and the structural growth of labour supply decreases from 1,8% per year in 1996-2001 to 1,1% per year in 2002-2006. The net result is a slowdown in the rate of growth of potential GDP.

Given the positive output gap in 2001 and the assumption of a cyclically neutral 2006, trend growth is estimated at 2½% per year for 2002-2006 and 2003-2006. The Social Economic Council advised to use a prudent trend scenario as a baseline for the next cabinet term (2003-2006). Considering the uncertainty margin of ±0,4 percentage points for the growth in potential GDP in the present analysis, a prudent trend scenario could be set at an annual rate of 2¼%.

(texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document/1/doc1.pdf )

2000

n° 133 (december 2000)

Yardstick competition; theory, design, and practice

Summary

Yardstick competition is a regulatory instrument that can be used if direct competition between agents is low or absent. A typical example is a set of regional monopolies. The regulator compares the performance of various agents and rewards or punishes agents on basis of their relative performance. Despite its conceptual simplicity, yardstick competition is hardly used in the Netherlands.

This study first analyses the theory of yardstick competition. We then formulate necessary conditions for it to be applicable, and classify the various types of yardstick competition. We proceed with a number of international examples of yardstick competition in health care, education and utilities. We end by claiming that there is a lot of scope for worthwhile applications of yardstick competition in the Netherlands, although further research is needed to fully substantiate that claim.

(texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document133/wd133.pdf )

n° 132 (december 2000)

Mobiliteit en welvaart; economische effecten van het Nationaal Verkeers- en Vervoersplan; 2001-2020 (NVVP)

Summary

The Dutch government has announced a new long-term transport policy for the period up to 2020. This National Traffic and Transport Plan (NVVP) tries to ensure that growth of transport will contribute to (economic) welfare through reducing negative side effects such as congestion, traffic accidents and environmental damage.

The new plan has a strong focus on road pricing providing an important incentive for a better usage of the present infrastructure, thus reducing the need for new infrastructure. The road pricing plans of the new NVVP seem to increase welfare, although they are not actually inspired by a welfare motive but by other aims such as total cost recovery and keeping present tax revenues constant. NVVP's road pricing plans after 2010 (kilometre charge and congestion tax) lead to a welfare gain of up to 2 billion Euros per year (about 0.3% of GDP) depending on system costs. The welfare gains can be increased by gearing the price of road use more to the external effects caused. From a welfare point of view congestion taxes are mostly preferable to pay-lanes.

For specific categories of road users the NVVP-charges can have negative consequences, such as people who drive many kilometres (for their jobs) and often drive in highly congested areas. However, these effects strongly depend on the way the revenues are recycled. The more the recycling is concentrated on categories who pay the charges, the smaller are the negative consequences. Given the positive effects of road pricing for society as a whole, the challenge for policy makers is to control system costs and to reduce negative distributional effects.

Infrastructural investments in public transport hardly influence private car mobility and congestion. The new plan expects important effects of public transport investment on spatial economic developments. However, these effects have not been proven yet.

Many people are killed or injured in traffic. This leads to substantial (welfare) economic costs. Therefore, it would be advisable to look into safety measures from an economic point of view.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document132/wd132.pdf )

n° 131 (novembre 2000)

Measuring competition: How are cost differentials mapped into profit differentials?

Summary

We suggest a competition indicator based on the idea that the market mechanism translates efficiency differences between any two firms into profit differentials. Using a simple oligopoly model and simulations we show that a given efficiency differential will be mapped into a bigger profit differential the more competitive the market is. This relation between relative profits and relative efficiency can be approximated by a linear regression equation in which the coefficient on relative efficiency measures the intensity of competition. With intensifying competition, this regression coefficient can be expected to increase in absolute value. We present firm-level panel data evidence in support of the empirical usefulness of the proposed indicator for a selection of Dutch four-digit industries over the period 1978-1992.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document131/wd131.pdf )

n°130 (novembre 2000)

Ruimte voor water; kosten en baten van zes projecten en enige alternatieven

Summary

According to climatologists, the climate is changing. In the coming decades, annual rainfall in theNetherlands will increase as will water supplies by the rivers Rhine and Meuse. Moreover the sealevel will rise while the land is subsiding. If no measures are taken, many parts of the country will face an increase in flood damages.

To counteract these developments six projects and a number of project alternatives have been formulated. A distinguishing characteristic of the projects is that the solution to the water problems is not only sought in technical measures but also in spatial measures. This in contrast to the project alternatives where the emphasis falls on traditional technical solutions such as raising dikes and increasing the capacities of pumps. This working paper presents a cost-benefit analysis of the six projects and, if available, their alternatives.In the analyses both monetary and non-monetary costs and benefits are taken into account, althoughit has not been tried to monetarize the non-monetary effects.

As a main conclusion it appears that the projects including the spatial measures are, in principle, attractive. The significance of this overall conclusion is, however, considerably limited by a number of crucial assumptions. First, only a limited number of project alternatives have been analysed. Second, flooding riskfactors have been fixed exogenous. And third, the opportunity costs of extra space for catching water have been equated with the (lost) revenues of extensive farming. Therefore, the working paper stresses the need for additional information and following analyses to come to more definitive judgements on (potential) projects so that projects or project-combinations can be identified that contribute most to the general welfare.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document130/wd130.pdf )

n° 129 (novembre 2000)

Leraren, tekorten en salarissen; een empirisch onderzoek voor het voortgezet onderwijs

Summary

This working paper investigates the effectiveness of wage increases to reduce the shortages of teachers in Dutch secondary education. The paper relates teachers' wages to wages of employees with the same characteristics in other sectors over the period 1979 - 1997. In 1979, teachers were better off. In the 90s, teachers received a 5 percent lower hourly wage (1995 - 1997) than employees with the same characteristics elsewhere. The relative earning position differs substantially among various groups within the teachers' profession. Inexperienced teachers get relatively high hourly wages. The lifetime income of teachers with an academic degree is about 10 percent lower than that of comparable employees in other sectors. For teachers with a college degree, the lifetime income is in line with that of employees elsewhere. Female and part-time teachers have relatively high hourly wages.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document129/wd129.pdf )

n° 128 (juin 2000)

Kosten-batenanalyse van HSL-Oost infrastructuur

Summary

The Dutch government is considering the construction of a High Speed Rail (HSR) section, the HSL-Oost, between Utrecht and the German border, as a part of the HSR-link connecting Schiphol Amsterdam Airport with the German Ruhrgebiet. This working-paper presents a cost-benefit analysis of the construction of the railway section. The cost-benefit analysis (CBA) closely followed the guidelines for project evaluation that have been worked out by a number of economic research institutes within the OEEI project (CPB/NEI, 2000). The economic effects of this project appear to be rather small. This is due mainly to the limited savings in travel time. As a result, a new railway seems to be unprofitable in the circumstances analysed. The base-case, or no-build option, is preferable. In the base-case, many benefits can be reaped when high-speed rolling stock is used on conventional track.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document128/wd128.pdf )

n°127 (juin 2000)

Auctions and precautions: overbidding in spectrum auctions and its possible impact

Summary

Recently there has been a huge interest within European governments and telecommunications firms in the auctions for third generation (UMTS) mobile licenses. This paper looks closely at claims by the incumbents that auctions will result in higher costs to consumers. Within standard theory we find that unless firms are able to bid above the level of profits in the subsequent market, the optimal non-auction price and quantities will be unchanged. As standard theory does not account for such bidding, other non-standard possibilities for overbidding or post-profit bidding such as: differing pricing strategies, managerial incentives or reputation effects are considered. We find that although there is some likelihood of overbidding and inefficient price and quantity outcomes, this likelihood is small where the auction has been designed carefully, in particular where there are as many licenses as incumbents. In conclusion, we believe the benefits of an auction derived from ensuring the most efficient firm receives the license, will outweigh any small costs of overbidding as long as the government is able to ensure a non-collusive post auction

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document127/wd127.pdf )

n° 126 (juin 2000)

Schiphol: een normaal bedrijf?

Summary

The transition of the Dutch national airport Schiphol from a public to a private company does not seem to conflict with the goal of ‘mainport Schiphol' in which the airport is an important international hub and at the same time a focal point of economic activities.
The government has not actively promoted this goal in the past and specific policies do not seem to be required now. Lack of competition is conceivably a danger and requires monitoring of prices. This can take place under the current anti-trust laws. Furthermore, the government must formulate environmental standards. The sector itself could then decide how it would like to meet these standards.
These are the main conclusions of the study of the public role of the national airport in the light of possible privatisation.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/document126/wd126.pdf )

n° 125 (mai 2000)

ICT en de Nederlandse economie; een historisch en internationaal perspectief

Summary:

This working paper provides an examination of the role of information and communication technology (ICT) in the growth performance of the Netherlands in the period 1973-2001. Moreover, it compares the recent Dutch ICT-related growth performance with some G7-countries, especially the US. In recent years, both GDP and labour productivity have grown at a surprisingly fast pace in the US. Productivity gains in ICT producing industries account for a sizeable part of this acceleration.
The size of the Dutch ICT producing industry is rather small compared to its counterpart in the US. The contributions to economic growth and to labour productivity growth, however, have been increasing rapidly over the period 1996-2001. Nevertheless, labour productivity growth performance of the Dutch ICT sector considerably lags that of the American ICT sector.
The use of ICT as a capital input in the production process also benefits the Dutch economic growth. The amount of ICT investment considerably expanded in the last two decades, and outpaced investments in other types of capital goods. Yet, ICT capital assets have accounted for only a minor, slightly increasing, part of the overall labour productivity growth over time. This modest contribution is due to the small share of ICT assets in the total capital stock.
Although the US seems to be out of reach at the moment, most indicators show that the use of ICT in the Netherlands compares rather favourably in a broader international setting. In spite of possible spill-over effects of ICT, labour productivity growth outside the ICT producing industries is still limping in the Netherlands.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/werkdoc/125/wd125.pdf )

n° 124 (mai 2000)

AIECE working group reports - spring 2000: World trade 2000-2001; World commodity prices 2000-2001

Summary:

The Working Group on Foreign Trade observes that world trade growth, in volume terms, has rebounded sharply during the past year, following the stagnation in 1998. End 1999 the year-on-year increase had risen to 10% in volume terms. This rate could be maintained in the present year, with powerful impulses in particular from the non-industrial countries. In the coming year world trade growth could slow mainly due to the projected cooling-off of the American economy. The rapid rise in world demand is accompanied by price increases on commodity markets, also in real terms. Given favourable demand conditions, the real price rise of non-energy commodities could persist. The oil price is expected to hover around $23.5 per barrel this year and fall to some $21.5 per barrel next year.
The Working Group on Commodity Prices deals in particular with the raw material markets. Raw material prices will be generally higher this year. In terms of the HWWA-index, prices are expected to increase by around 20%. Prices of energy raw materials will jump nearly 30% and industrial commodities some 10%. Food and tropical beverages on the other hand will become cheaper; on average prices are expected to fall 3% this year. In a historical comparison raw materials are still rather cheap. Even in nominal terms the HWWA-index is well below its 1990 level.
Next year the overall index is expected to decrease by 4%. However, this decrease has to be fully written on account of crude oil prices, which are expected to weaken 10%. Excluding crude oil the index is forecast to rise 5%. Both industrial raw material prices and food and beverages prices will increase in 2001, respectively by 4 and 6%.

(texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/werkdoc/124/wd124.pdf )

n° 123 (avril 2000)

Economisch beeld 2001-2002; enkele varianten.

Summary

In its recent Central Economic Plan 2000 CPB presents projections for the years 2000 and 2001. This Working Paper offers a perspective on 2002, the final year of the current Cabinet period. As projections become more uncertain when the time horizon gets longer, this perspective takes the form of two simulations, one with a somewhat lower growth rate, the other with a somewhat higher growth rate. Both simulations correspond with the major uncertainties pointed out for the year 2001 in the Central Economic Plan. These uncertainties relate to the international economic developments and to those in the United States in particular. On the one hand, US growth may remain high if productivity rises curb inflationary pressures and wealth effects from the boom in share prices remain substantial. On the other hand, the imbalances in the US economy could equally well result in a much bleaker international picture, accompanied by reduced readiness of foreign investors to finance US overspending, a lower dollar and falling stock prices.
In the low growth simulation the Dutch export markets grow by 6½% on average over the period 2001-2002. In that case Dutch GDP growth will decrease to 2½% per year. In the high growth simulation world trade growth remains at a high level of 10% per year on average and the Dutch economy continues to grow strongly with a GDP growth rate of 3¾% per year in 2001-2002. In both simulations, private consumption growth is expected to remain high because of the substantial rise in disposable income due to the tax reform 2001. Unemployment shows a further decline in both simulations, partly as a consequence of the high GDP growth rates in earlier years.
The simulations assume that the government uses any additional windfalls in public expenditure and income to improve its EMU balance. Under that assumption the windfall in public expenditure amounts to ƒ 1 bln in 2002 in the low growth simulation and to ƒ 2 bln in the high growth simulation. These outcomes are the net result of, on the one hand, less unemployment and lower interest payments than originally anticipated and, on the other hand, higher real wages and benefit levels. The windfalls in public revenues amount to more than ƒ 20 bln in the low growth simulation and more than ƒ 30 bln in the high growth simulation. These substantial windfalls largely reflect that the coalition agreement of 1998 was intentionally based on a cautious scenario for economic growth in 1999-2002.

(Texte intégral: http://www.cpb.nl/eng/pub/cpbreeksen/werkdoc/123/wd123.pdf )

Dernière modification le 22.03.2022